Dansın Ritmi

Bir izleyicinin mutluluğunu, izlediği temsilden aldığı keyfi en iyi yansıtan dışavurumun alkışlar, alkışlara eklenen "bravo" nidaları olduğunu göz önüne alırsak... Dün akşam, sezonun son prömiyeri Dansın Ritmi'nin izleyicilerinin sahnedekilerden daha çok yorulduğunu, bunun nedeninin de dur durak bilmeyen alkışlar olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim.

İnanın bu cümlede en ufak bir abartı yok. Sahnede ter döken oyuncudan daha çok ter döktü izleyici... Üstelik kendine zarar vererek... Hem birinci perdedeki Paquita'nın sonunda, hem her solonun ardında, hem de gecenin sonunda elleri kızarmamış, omuzları ağrımamış izleyici yoktu sanırım salonda... Dakikalarca süren bir alkış sağanağı vardı dün akşam.

Dünya dans günü çerçevesinde düzenlenmişti iki perdelik bu bale... Yine tamamı dolu bir salonda sergilendi gösteri. Paquita ve Bir Yaz Gecesi Rüyası seçilmişti; iki perdelik, Dansın Ritmi başlıklı bu gösteri için. İki farklı konseptteki her iki perde de keyifli dakikalar yaşattı izleyiciye... Birinci perdede sergilenen Paquita'ya hakim olan renk sıcaklıktı... Bir anlamda ders niteliği de taşıyan gösteri, bale adımlarından çeşitlemeler sunarken, solo olanağı tanıyan versiyonu sayesinde, başarılı solistlerin* her birinin danslarıyla zenginleştiriyordu kendini...

Bir öykü anlatma derdi de olan Bir Yaz Gecesi Rüyası'nın aksine Paquita, tümüyle danslarıyla öne çıkan ve bu anlamda izleyiciyi çok çok memnun eden bir bölüm oldu. Marius Petipa kareografisi üzerinden tek perdelik çok başarılı bir sahne uyarlaması yapan Zeynep Sunal Odabaşı, çok eğlenceli ve coşkulu bir ilk perde yaşattı seyirciye.
Filiz Dinç'in bordoya dönük kırmızıyı tercih ettiği pırıltılı perdeler ve tavana asılmış tek bir avizeyle oluşturduğu sade dekor, aynı zamanda görkem de yaratıyordu. Kıyafetlerdeki renkler, ışık ve dekor birbirleriyle şahane bir uyum sağlamıştı. Minkus'un dinlemesi keyifli ve kolay müziğinin neşeli haliyle bütünlenen tüm bu güzellikler, şahane bir keyif oldu izleyici için.

İkinci perdenin açılmasıyla arka sırada oturan kadın grubundan yükselen "aaa!" nidası, İsmail Dede'nin tasarladığı dekorun onaylandığını gösteriyordu. W.Shakespeare'in yazdığı, karaegrofisi Nugzar Magalashvili tarafından yapılan ve Medeia Magalashvili'nin sahneye koyduğu Bir Yaz Gecesi Rüyası, ağırlıkla ormanda geçiyordu ve tam da yazın gündönümünde yaşanıyordu olan biten... Gecenin rengini göz önüne aldığınızda, sık ve sahne boyu ağaçların turkuazı çok güzeldi. Sahneye düşen ağaç gölgelerinin arasından sızan ayışığının rengi yumuşacıktı. Ağaçların arasından çakan şimşek ve gecenin serinine vurgu yapan sis efektleri başarılıydı. Sihirlerin dağıtıldığı çiçeğin ışıkla simgelenmesi güzeldi. Yine İsmail Dede imzası taşıyan kostümler ve seçilen renkler şıktı.

Hikaye zaten güzeldi ve sergilenen tek perdelik gösteri, hikayesini anlatmakta başarılıydı. Kareografinin içine yerleştirilmiş şakalar ve oyuncu tavırları eserin mizahına vurgu yapıyor ve izleyicinin yüzüne tebessüm, hatta kahkahalar kondurmayı başarıyordu.

"Gecede kusurlar yok muydu?" derseniz. Evet, biraz yandaş bir tavrım olduğunu biliyorum. İzlerken gözüme çarpan detaylar olmuyor mu? Tabii ki oluyor. Hatta bazı noktalarda şiddetle de eleştiriyorum. Ama salondan çıkarken, tüm oyun boyunca aklımda oluşan iniş çıkışlara baskın çıkan şey, güzellikler oluyor. Ben bir eleştirmen değilim. Ben izlediğim her gösterinin bende yarattığı duyguyu ve salonda yarattığı genel havayı yansıtmayı, o salondaki keyfin yansımalarını kelimelere dökmeyi severim. İsterim ki güzel olan herneyse, daha çok kişiye ulaşsın ve o güzelliğe onca emek koyanlar, tek beklentileri olan alkışlarda çoğalsınlar.

Bu gecenin eleştirebileceğim, hatta özellikle eleştirmek istediğim yönü ses düzeniyle ilgiliydi. Tüm insanlar görevlerini başarıyla yapmışlardı. Bir kusur aranacaksa ve bu gösteriye herhangi bir izleyici tarafından bir ceza kesilecekse bunun sorumlusu cihazlardı. Müziğin canlı ve bizim orkestra tarafından çalınıyor olmaması zaten başlı başına bir dezavantajdı. Ama salona yayılan sesin metalik hali beni zaman zaman rahatsız etti. Özellikle kemanlar ve diğer yaylıların öne çıktığı anlarda hoparlörlerden gelen sesler, resmen tırmaladı beni. Belki de şahane orkestramızın, onun çok değerli ve gencecik elemanlarının doyumsuz çalışlarına alışkın kulaklarımızdı buna sebep, bilmiyorum.

Hatta, sadece o kısmı yani sesin bende yarattığı algıyı öne çıkarıp bir eleştiri yazsam kurmayı düşündüğüm paragrafın ilk cümlesi şuydu: Bir sinema salonundaki gibi...

Paquita'nın müziğinin daha kolay dinlenebilmesi ve en klasik müzik sevmeze bile kendini sevdirebilecek özellikler taşıyor olması, sahneye konma şekli itibariyle bir hikayeyi takip etmek zorunda bırakmaması, tümüyle dansların önde olduğu daha ritmik ve akışkan bir kurgu üzerinden ilerlemesi, ilk perdede çok da olumsuzluk duygusu yaratmadı; sesin duyulma biçimi anlamında... Ama bir öyküyü de anlatma derdi olan ve Mendelsshon'un müziğinin daha derin ve farklı ritmler de içeren bir zenginlikte olması nedeniyle, şahsen benim aklım bazen sahneden müziğe kaydı, Bir Yaz Gecesi Rüyasında... Ses çok öne çıktı ve sanki yer yer sahneye fon olmaktan ziyade baskın bir hal ortaya koyarak, ayrı gayrılık duygusu yarattı bende... Burada anlatmak istediğim şey sesin yüksekliği anlamında bir sorun değil, tonu anlamında bir sorundu. Belki de benim kulağımın oluşmuş algısındaydı sorun, müziği daha yumuşak ayarlarla dinlemeyi seviyordum. Üstelik, ekolayzerin orta kısmındaki düğmelere yaşamım boyunca hep soğuk durmuştum.

Zaman zaman dansların ve sunulanların güzelliğine kapılıp müziğin kulağıma takılan halinden uzağa düşsem de sahneye ilgim azaldığı anlarda, sesin bu haline dikkat kesilmeden duramadım. Zaman zaman da, bir televiyon ekranı var karşımda ve gelen sesler ekrandaki oyuncuların ağzından değil de yandan bir yerden geliyormuş gibi, ya da sanki bir başka yerde müzik çalıyormuş da insanlar bu sesin üzerine dans ediyormuş gibi, bir benzetmeyi eleştirel bir yazıya yerleştirmek fikrine kapılmadım dersem yalan olur. Şimdi bunları buraya yazmış olmam yazdım sayılmaz ama.. dedim ya duygularımla ifade etmeyi seviyorum yazılarımı diye, işte bu cümleler o kontenjandan bir ifade ediştir.

Tüm bu haller, sahnede sergilenin başarısını gölgeler mi? Tabii ki hayır. Tek tek baktığınızda dekorundan kostümüne, balet ve balerin başarılarından ışığa kadar herşey mükemmeldi. Seyirci coşkuluydu. Opera ve balenin tüm çalışanları her zamanki gibi cıvıl cıvıl ve güleryüzlüydü. O günkü oyun listesi, karakter isimleriyle birlikte yazılmış ve izleyici kimi izlediğini bilme anlamında bilgilendirilmişti. Yani, sezon başından beri altını çizdiğim anlamdaki başarısını yine devam ettirmişti, tüm Samsun Devlet Opera ve Balesi çalışanları ... Ve herşeyden önemlisi benim öne çıkardığım bu detay bile sorun yaratamamış, bu kentin şanslı izleyicileri yine çok keyifli bir gece yaşamışlardı. Şanslı izleyiciler de kendilerine bu keyfi yaşatan sanatçıların koyduğu emeğe ve gösterinin güzelliğine duyduğu memnuniyeti en güzel şekilde ifade etmiş, tam anlamıyla alkışa boğmuştu Samsun Devlet Opera ve Balesini... O zaman bana ne oluyordu ki.. eleştirdiğim durum göreceliydi ve benim dışımdaki herkes de bu tonda dinlemeyi seviyor olabilirdi.

Yani gece yine ve gerçekten muhteşemdi.

Bir de küçük dedikodu eklersem yazının sonuna, derim ki; balerinlerden birinin kıyafetinin etek ucundan ip sarkmıştı aşağıya, kiminki olduğunu söylemiyorum ama.

*Gece toptan bir başarıydı ve bu nedenle yazı içinde tek tek balerin adı ve balet adı vermedim. Gecenin kadrosu şöyleydi: Sülün Duyulur, Ekatarina Chubinidze, Ilgaz Erdağ, Arzu Kaya, İpek Özgüncü, Nazmiye Kıratlı, Merve Gürer, Damla Oktay, Elvan K. Eren, Zeynep Bengier, Buse Öztemiz, İdil Şengül, Lasha Khozashvili, David Khozashvili, Orçun Önal, Orkun Baydoğan, Y.Emre Örgüt

Ve, ışığıyla tüm bu güzellikleri parlatan: Oğuz Murat Yılmaz



.