Akdeniz'den Yola Çıktım Nerelere Nerelere Vardım!

1992 yılında En İyi Yabancı Film Oscarı'nı almış olan Akdeniz: savaş karşıtı bir tavır ortaya koyan eğlenceli bir İtalyan filmi.

Şahane Akdeniz görüntülerine sahip film; bir grup İtalyan askerinin çıktıkları Yunan adasında yaşadıkları keyifler üzerinden ve halkların kardeşliğine vurgu yapan diyaloglarıyla bu anlamda mesajlarını hoş görüntüler eşliğinde başarıyla veriyor.

Filmi izlemeye karar verir ve izlerseniz; başladığı ilk andan itibaren büyük olasılıkla Yüzbaşı Corelli'nin Mandolini'yle benzeştireceksiniz. Aslında temel hikayesi çerçevesinden bakıldığında olay yeri, askerler ve kasaba halkı ilişkileri oldukça benzeş. Ama bu film içinde mizah barındırıyor olması, savaş karşıtı söylemlerin yer aldığı felsefi derinliği olan diyaloglarıyla ve üstlendiği misyonla birlikte o filmden başka bir kulvara doğru yürüyor. Ve çekilme tarihi itibariyle Yüzbaşı Corelli'nin Mandolini'nden önce olması sebebiyle de en fazla romandan etkilenmiş olabileceği ihtimali söz konusu edilebilir; eğer illa da eleştirel bir bakış gerekirse... (edit: ki bu da mümkün görünmüyor, son araştırmalarıma göre kitap da bu filmden sonra yayınlanmış)

Aslında bu film üzerine bir yorum yazmayı düşünmemiştim. Ama son günlerde gündemi fazlasıyla meşgul eden TRT yapımı Ayrılık dizisine İsrail'in gösterdiği tepkiyle birlikte ortaya dökülen hükümet, TRT'den sorumlu Devlet Bakanı, TRT Genel Müdürü, yazar çizer takımı ve dizinin yapımcısının görüşleri ve bu görüşlerin zeka yoksunu ve amigo ağızlarla ifade ediliş biçimleri ortalığı toz duman edince, bu filmi aşağıda sözünü edeceğim nedenden dolayı yorumlamak farz oldu.

Öncelikle kişisel olarak yapılanı şık bulmadığımı belirtmeliyim. Bu İsrail'in Gazze'de ya da başka yerlerde yaptıklarına karşı durmadığım anlamına gelsin de istemem açıkçası... Ki o olaylar esnasında yazdığım Değinmeler başlıklı yazımda, durumu kendi bakış açımdan oldukça detaylı yansıtmıştım o günlerde....

Bu film ya da dizi özel televizyonlarda yayınlansa ya da özel kişiler tarafından yapılmış bir sinema filmi olsa yine de sorun etmez, demokrasinin gereği bir tavır olarak bakardım. Ama devletin daha doğrusu ülkenin resmi yayın organının böyle bir yayın yapması ve bunun halkın isteği ve görüşlerinin bir yansıması olarak duyurması kaçınılmaz bir biçimde halkın hangi kesiminin sorusunu getiriyor akla...

Yani işin özü devlet televizyonunun bir siyasi tavrın aracı olarak kullanılmasını, Türkiye gibi önemli bir devletin dış politika üslubuna yakıştıramıyorum. Özellikle devlet katından ortaya koyulan karşı tavrın ve politikanın daha zekice, daha şık ve daha düzeyli olmasını beklerdim. Bu olaydaki gibi kendi tribünlerine oynayan, son derece ideolojik bir bakışın abartan kışkırtıcılığı ve hıncıyla; ve 'keser döner sap döner gün gelir hesap döner' lafının çokça geçerli olduğu dış politikada hiç olmaması gereken, son derece umursuz bir pespayelikle değil... Üstelik bir filmin (Gece Yarısı Ekspresi) çizdiği imajla yıllarca uğraşmış bir ülke olarak duracağımız yeri ve böyle ucuzluklara başvurmamayı en iyi bizim bilmemiz gerekirken...

Siyaset bir halka karşı ve onun duygularını rencide edecek bir üslupla yapılmamalı. Siyaset siyasetçilere karşı olmalı.

Bütün bu yazdıklarımla bu film ne alaka noktasına gelirsem, olayımız şudur: Muhtemeldir ki ülkede pek izleyici bulmamış ve dolayısıyla devletimizin gözünden kaçmış bu filmin(Akdeniz) bir sahnesinde İtalyan gözcüler bir geminin yaklaştığını işaret eden fişeklerini atarlar. Telaşlanan askerler ve ada halkı sonunda bunun Türkiye bayraklı bir küçük motor olduğunu fark ederler. Filmi izlerken siz Yunanlıların ve İtalyanların birbirlerini aynı ve kardeş görmelerinin yansıması olarak bu Türkün de, o üçgene yani Akdenizlilik haline ve kardeşliğe ortak edildiğini düşünürsünüz (elinizdeki reçete de filmin savaş karşıtı olduğu yazmaktadır ya, dolayısıyla yaklaşımlarının asla ırkçı olmayacağı duygusu yer etmiştir algınızda)...


O gece son derece dostane bir şekilde güle oynaya, çala söyleye, Aziz adlı bu Türk'ün getirdiği türlü türlü uyuşturucuyla keyiften keyife geçilir. Ertesi sabah, bu Türkiye bayraklı Türk motorunun Türk kaptanı Aziz, adada uyuşturucuyla uyanamaz hale getirdiği herkesin neyi var neyi yok çalar... Valla her ne kadar böyle Türkler var desem de, uyuşturucu dünyasındaki tartışılmaz liderliğimizi bireysel bazda kabul etsem de bunları bir filmde izlemek kanıma dokundu açıkçası! Üstelik de bunu bir ülkenin devlet televizyonunda izlememiş ve onların politikacılarının siyasi sorumluluklarını: halkımızın bakışı bu diye adreslememiş olmalarına rağmen...

Bu yazı vesileyle de bu filmi değerli devlet büyüklerimize sesimin yettiğince ihbar ediyorum. Acilen acımı dindirsinler! Ülke namusumuza sürülen bu lekeyi tez zamanda temizletsinler. Çünkü ben istiyorum. Ben halkım ya!

Hani mesela bir kısım halkımız Darfur içinde sesini yükseltmişti! O pek duyulamamıştı galiba... Üstelik son söylemlerden yola çıktığımızda TRT özerkti ve ülkemizde sansür yoktu!

Bu askerler Amerikalı ya da Alman ya da Rus ya da Fransız olsaydı mesela; aynı kelamları ederler miydi ki devletimizin büyükleri acaba? Ya da dilim hiç varmıyor ama bir devletin televizyonunda bizim güneydoğu bölgemizdeki insanlara yapılanlar üzerinden bir film yayınlansa ne olurdu ki halimiz?

Ha birde! İğneyi kendine çuvaldızı ele batır mıydı ki o atasözümüz?

Seçim?

Böyle zamanlarda hayal etmeye devam etmek ve hayatta kalmak için en iyi yol kaçmaktır.

Henry Laborit

Görseller: Videlec.org

Yukarı Bak

Aslında planımız bir türlü denk getiremediğimiz Buz Devri 3'ü izlemekti. Dün Tırtıl'dan gelen telefon, filmin hala vizyonda olduğu ve bugün 14.30 da izleyebileceğimiz üzerineydi. Dolayısıyla okul çıkışında buluşup filmin oynayacağını söylediği sinemaya gitmek üzere anlaşmıştık; emir demiri her zaman kestiği için de, öğleden sonra programımı emre göre düzenlemek durumunda kalmıştım üstelik...

Geçen hafta da Buz Devri 3 niyetiyle buluşmuş, ama saati denk düşüremediğimiz için bir kısmında uyuduğum Çizmeli Kedi ile yetinmiş, üstelik de sinemaya gitme işini cumalara değil cumartesilere bırakmak konusunda da; her seferinde sözler verilip alınmasına rağmen, onun tarafından tek taraflı iptal edilip uyulmayan diğer anlaşmalarımız gibi mutabakata da varmıştık.

Saat 13.15 de, önce bileti alıp sonra da biraz dolaşıp gelmek üzere sinemaya geldiğimizde, animasyon danışmanımız Tırtıl'ın daha önce sözünü ettiği ve beklediği Yukarı Bak'ın vizyona girdiğini ve seansında 13.15 olduğunu fark ettik. Üstelik de Buz Devri 3 ün vizyondaki son günü dünmüş. Hızlı bir kararla Yukarı Bak için biletleri alıp patlamış mısır ve kolaları film arasına bırakarak salona girdik ve filmi izlemeye başladık.

Filmin açılış sahnesinde; perdesinde, eski zamanlarda filmlerden önce gösterilen kısa haber ve spor görüntüleri akan bir sinema salonu olunca, Yukarı Bak beni orada içine çekti zaten. Ve film boyunca, tüm sinema tarihim ve heyecanlarım tek tek gözümün önünden geçti. En keyif alarak izlediğim filmlerden biriydi. Bu filme nasıl bir yorum yazabilirim üzerine kelimeler sürekli gelip geçti aklımdan. Sonra tüm bunları yazmaya kalksam, yine de filmin üzerimizdeki etkisini anlatayamayacağımı düşündüm.

Önce; daha önce yazdığım bir sinema yazısını* yeniden bloga koymaya karar verdim. Çünkü bu filmin bir yetişkinde bırakabileceği tadı ancak o yazı anlatabilirdi.

Şu ana kadar filmin içeriğinden bahsetmediğimi fark ediyorum, onları biraz sonraya bırakıp La Paragas animasyon danışmanı Tırtıl'ın listesinde, bu filmin birinci sırayı kaptığını öncelikle belirtmek istiyorum. İçinde; herkesin hayali bir şahane aşkı, birlikte yaşlanmayı, muhteşem bir aksiyonu barındıran -ki ben bile bir çok yerde bunun bir animasyon olduğunu unutup nefesimi tuttum - , şahane esprileri ve müzikleri olan çok ama çok keyifli bir film Yukarı Bak. İlk anından son saniyesine kadar nefesimi tutarak izlediğim, zaman zaman duygulanıp, zaman zaman heyecanlanıp, sıklıkla da tebessüm ettiğim, şahane bir sinema tadı aldığım filmin benim için de, Ratatouille'dan sonra izlediğim en iyi animasyon olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim.

Filmin ana karakteri, daha doğrusu çıkış noktası olan benim macera defterim adlı günlüğün ikinci gösterilişindeki: bir ilişkiye duyulan saygıyı ve atfedilen değeri vurgulayan cümleye özellikle dikkat etmenizi öneririm. Evin halini daha doğrusu yolculuğunu gerçekleştiren balonların, bu yaz ufaklıklarla geyiğini bolca yaptığımız kendi evimizle ilgili bir hayalimizin yansıması olmasına çok da güldüğümüz Yukarı Bak'ın klişelerine takılmayın. Ve filmi oradan eleştirmeyin. Çünkü bu, henüz o klişeleri görmemiş olan çocuklara yönelik bir film ve aslında o klişeler de geçmişe saygı tadında, çağdaş, filmin içindeki diyaloglarda da göze çarpan jenarasyon farklılıklarının diliyle doğru orantılı ve oldukça esprili bir bakış...

Eğlenceli bir sinema günü için bu film - seçenek olarak- aklınızın not defterinde bulunsun... Ve mümkünse ıskalamayın.


*Hiç Bitmeyen Mutlu Bir Şarkı

Obama'nın Nobel Barış Ödülü

Geçtiğimiz yaz, Polonyalı misafirimizle ailecek yaptığımız sohbetlerden biri sırasında konu Atatürk'e gelmişti. Atatürk'ün yaptıklarını elimizden geldiğince objektif bir şekilde anlatmaya çalışıyorduk. Bir ilkokul çocuğu tarzında Atatürk'ün Türkiye'yi nasıl kurduğunu, düşmanları nasıl yendiğini falan anlattık. Araya da birkaç önemli sözünü sıkıştırdık: “Yurtta barış, dünyada barış” gibi...

Dünya tarihinin en dramatik ve nefret dolu savaşlarından birinde Yunanistan'ı yendikten sadece 10 yıl sonra, Yunan Devlet Başkanı tarafından Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterildiğinden bahsetmemiştik bile.

Bunun üzerine sorduğu ilk soru: “Peki Atatürk Nobel Barış Ödülü aldı mı?" oldu.

Geçtiğimiz gece, A.B.D'nin en çok beğenilen talk-show programlarından “The Tonight Show with Conan O'Brien”ı izliyordum. Conan O'Brien, sözü bir ara Obama'nın Nobel Ödülü'ne getirdi. Obama'nın neden bu ödüle layık görüldüğü sorusuna Nobel Komitesi Başkanı'nın: “Nobel Barış Ödülü'nü aldı ya!” şeklinde cevap verdiğini söyleyerek, herkesi kahkaya boğdu.

Bu işin esprisiydi elbette; ancak daha sonra söyledikleri daha büyük bir ironiydi. Nobel Komitesi Başkanı'nın ödülün nedeni olarak kısaca: “Obama'nın dünyadaki gerilimi azaltmasını” örnek gösterdiğini söyledi Conan...

Demek ki Amerika, artık uluslararası camiada öylesine korkulan bir güce ulaşmış -ya da öyle bir güce ulaştığı sanılıyor- ki; Dünya'da gerilimi tırmandıran bir devlet başkanı görevi bırakınca yerine gelen yeni başkanın neredeyse hiçbir somut hareketi olmamasına karşın, bu konuda söylemlerde bulunması bile bu ödülü almasını sağlıyor!

Demek ki Nobel Ödülleri'nin dağıtılması konusunda, 80 yıldır fazla bir değişiklik olmamış...

Ara Sıcak

Aslında, güncel bir iki toplumsal olayda yer alan bireylerin duruşlarından yola çıkarak insanların, ben merkezci bir görmezlikle kendi haklılığından bakarken ve bunu eylemle ortaya koyarken, diğer insanların haklarını da çok kolayca gasp edebilen duyarsızlıkları üzerine bir yazı yazmayı planlamıştım. Ve bu yazımda kullanmayı düşündüğüm görsel de; ilk gördüğüm anda vurulduğum, arınmışlığı ve saflığı çok güzel yansıtan bu fotoğraf* idi.

Sonra, dün bir gazetede okuduğum tek gecelik ilişkilerin niyeleri üzerine yapılmış haberdeki, uzmanlığı kendinden menkul bir medya yıldızı ''Uzman Psikolog'un'' değerlendirmelerine bakınca; ve yine bir başka, ama bu kez güzel ve doğru tespitler içeren sıcacık ve samimi bir blog yazısının da tetiklemesiyle yazacaklarımı daha da genellemeye karar verince; hatta o düşünceleri çok da farklı bir yazının içine yedirerek farklı bir uslup denemeyi arzulayınca: kaçınılmaz şekilde, çok şey yapmak isteyip de hiç bir şey yapamayan insan haline büründüm. Sonra aklımı başıma alıp, durumu sadeleştirip, yazılardan birini bugün gerçekleştirmeyi düşündüğüm bir eylemin anlatımıyla bütünleştirerek yarına bıraktım. O yazıya giden yolda bir giriş olsun maksadıyla da, daha önce yazdığım bir yazının pek de hoşuma giden ve 'insan durumu' anlatan iki paragrafını öykünün içinden alıp buraya taşıdım.

...
O ''bağlanma korkusu var'' derken; adam, kendince bir ilişkiyi daha sağlamlaştırmak için, daha net ve tamam şimdi denilen bir noktada olma arzusundan; ya da kendi dip duygularının, bilinçaltından olası sonuçlara karşı korumacı uyaranlarının dile, düşüncelere yansımalarından; bazen bir ilişkideki yerle ilgili tereddütler yaşayıp bazı alt duyguların insanı dürten, karıştıran, dedikodu ağızlı hıyarca uyaranlarının anlık ele geçirmeleriyle düşünüyor olmak gibi insani bir zaaf yaşıyor olmaktan, bu anlarda kendini koruma reflekslerinin dilinden cümleler kurulmasından, bunların kadın algısındaki yanlış değerlendirmelerinden söz etti; kadında sezdiği sorulara yanıt olabilmek için...

Sonra bu anlık içsel direnişleri aşıp ''sen ne niyetde olduğunu biliyorsun, bu tereddüt niye?'' güdüsüyle yola devam edebilmek gerektiğinden bahsetti. Ve tüm bu kaygıların sonundaki çakma sanmalardan, o sanmaların teredütlerinin sorulmayan sorularından ve sorulmayan sorulara (kendince)verilen yanlış yanıtlardan...

Sonra kadının gözlerine saklanıp, ''bütün bir geçmişe baktığımda; bugün senin beni çağırmandaki nedenin gibi; hepimiz, belki de en çok, el frenini bırakarak konuşabileceğimiz birini arıyoruz şimdilerde... Hiçbir şekilde o ne düşünür kaygısına yer vermeyecek, olumsuz nitelenebilecek anları bile bir durum olarak kabul edip yargılamıyacak bir ortak uslup sanırım en çok aranan'' diye devam etti.

Sonra bu cümlelerden yola çıkarak yaşadıkları hiçbir ciddi ilişkide ötekine yön veren bir çaba içinde olmadıklarından, bunu değerli bulmadıklarından falan söz ettiler. Bazı sonların kattıklarıyla daha derin farkedişler ve dirençlerle ileriye doğru yürüme becerisinden, insanın kendi bahçesini yaratabilmesinden konuştular gün ışığını haber veren sabah ezanının melodisini duyana kadar.
...

Yazının alıntılandığı Dominant Gözlerinde Okyanus Mavisi Kadınla Gecenin Bi Yarısı adlı 'romanımsının' tamamını okumak isterseniz de buradan buyurabilirsiniz.

*Fotoğraf: Sevgili La Loba'nın Devianart'daki galerisinden izni olmadan alınmıştır. Bu izin almamışlık dolayısıyla kendisinden özür diler, kocaman yüreğine sığınırız. Sonsuz teşekkürlerimizle...

Mine

Mine benim için Türk Sineması'nda yeni bir çağın başlangıç filmidir. Tam da Türkan Şoray'ın jön ve star eksenli Yeşilçam Filmlerinden, biraz da dünyadaki kadın başkaldırısına paralel gelişen Türkiye'deki ''feminist'' hareketin yükseldiği bir zamanda, kendi oyunculuğunu sıçrattığı filmdir.

Ömer Kavur'un, Türk Edebiyatı'nın en önemli karakter analizlerinden birini yapan Yusuf Atılgan imzalı romandan uyarladığı Anayurt Oteli'nden önce, yapımcı olarak yer aldığı Mine: Necati Cumalı'nın eşsiz gözlemciliğe ve son derece naif bir dile sahip eserinden, Atıf Yılmaz'ın öykünün doğasına hiç de uzak olmayan bir sinema diliyle kültür hayatımıza kattığı çok önemli bir filmdir.

Güzelliği, erkeklerin yanısıra kadınların da dikkatini çeken, dar bir çevrede yaşayan, kendi duygusal derinliğine son derece zıt kaba saba ve ''yaşama sinik'' bir adamla evli, içine kapanık bir kadının; ve o kadına ikiyüzlü bir ilgi duyan kasaba eşrafının ahlak ve yozlaşmış namus anlayışının sorgulamasıdır bu film.

Kadının kasabaya gelen bir yazarla kurduğu insanca dostluk ilişkisini dedikoducu dar çevre ahlakına teslim etmeyip cesurca yürüyüşü: O günün Türkiye'sinden bakıldığında önemli bir çıkıştır. Tutucu ve muhafazakar duran ahlakçı erkek algısının eylemsel dışa vurumu da, lezzetli bir yüzleşmedir.

Mine, Türkan Şoray'ın hayatına yeni bir yön verdiği dönemde canlandırdığı, bence en çok kendini bulduğu ve bu nedenle de muhteşem oynadığı; yıllar önce seyretmiş olmama rağmen, sinema dünyasından aklıma kazınmış en önemli karakterlerden biridir.

Sağlam bir öyküsü ve iyi oyunculukları olan, Çağdaş Türk Edebiyatı uyarlaması bu güzel filmi bulabilirseniz, tv lerde rastlarsanız mutlaka izleyin.

SONGS FROM THE LABYRINTH İle Keyifli Bir Zaman Yolculuğu

Dünden beri aklıma düşen ve evde aranıp durduğum bir albüm var: Bu, çok sevilen sanatçı Sting'in belki de en az tanınan, hatta çoklarımız tarafından hiç farkına varılamamış ve bilinmeyen bir albümü.

Sanatçı, 2006 yılında çıkan, ülkemiz dahil bir çok yerde fazlaca tanıtımı yapılmayan, dolayısıyla da gümbürtü kopartmayan 23 şarkılık bu albümünde çok farklı bir tarzı deniyor.

Bu duruşun, sorumlu bir sanatçının dünya kültürüne kolleksiyoner bir katkısı olduğunu söylersek, durumu daha da net açıklamış oluruz sanırım...

Sting; şiir ve enstrümantal kısımların ağırlıkta olduğu bu albümde, İngilterede yaşayan İrlanda asıllı erken dönem bestecilerinden John Dowland'ın(1563-1626) Lute* için yazılmış eserlerini, Bosnalı 'Lute'* sanatçısı Edin Karamazov ile birlikte seslendiriyor.

Dini ve siyasi çatışmaların yoğun olduğu bir dönemde yaşamış müzisyen John Dowland'ın ölümünden yaklaşık dört yüzyıl sonra; onun dingin, melonkolik, sevinçli, büyüleyici ve seküler eserlerini yeniden gün ışığına çıkaran, o yıllardaki söyleyiş biçimiyle hayata yeniden kazandıran Sting: Bu önemli katkısıyla, -her ne kadar- çağın önceliği ticari başarı noktasında hedefine ulaşamamış olsa da, insanlığa yaptığı bu kültürel sunumla gönüllerin sultanı ve unutulmazlarından biri olmayı bir kez daha başarıyor.

Güzel bir tatil gününde elinizde kahve kokusu, önünüzde bir kitap ya da bir dergi, belki de günlük gazetelerle süregiden neşenize müzik de eklemek isterseniz, buyurun: Sting'in duru, romantik ve büyüleyici sesinden keyifli bir zaman yolculuğuna...

Songs From The Labyrinth için buradan lütfen!


 *Lute