Olay Yeri İnceleme, Dondurma ve Sonsuzluk Üzerine

Muhtemelen Pazar...

Akşamın geceye ulaşmaya çalışan hoş saatleri, elimde bir kitap var. Telefonum çalıyor. Ekranda Saadet yazıyor. Kız Öğrenci Yurdunun müdüresi. Güzel bir genç kadın, komşum; sanırım altı yazı önce bahsetmiştim kendisinden. Ana caddedeki binamızın bir arkasında, caddeye nispeten sakin sokakta, ikinci bitirdiğimiz binada oturuyor. Yönetici. "Buraneros Bey, sokaktaki polisleri görmediniz mi?" diye, soruyor. "Görmedim," diyorum. "Bekçileri de çağırdılar, bayağı kalabalıklar." Çıkıyorum balkona ama sadece binanın duvarına ve sokağa yansıyan arabaların, çakan ışıklarını görebiliyorum. Soğuk ve çakar maviler aklıma ipuçları atıyor ama! Meraksız bir soğukkanlılığım var. Kanepeye tekrar uzanıyor, bacaklarımı pofuduk yastığın üzerine uzatıyor, müziğin ve kitabın tadını çıkarıyorum.


Muhtemelen Çarşamba...

Ekranım açık, kahvaltımı yapmışım, o ara ne var ne yok dünyadaya bakmışım; kahvem yanımda ve açılıştan sonraki bir kaç dakika, piyasalar hakkında bir fikir veriyor bana. Gözüm savaş coğrafyasında... Telefonum çalıyor. Kızkardeş. "Duymadın mı?" diyor, "duymadım," diyorum. "Mahalle ayağa kalktı, nasıl duymadın?" "Müzik açık, manzaram deniz, işimde gücümdeyim." Olan biteni anlatıyor ama bu beni sokağa atmak için bir sebep olmuyor. Aksiyona kaşarlıyım.


Yarım saat ya da kırkbeş dakika sonra...

Gün çok güzel... Güneş pırıl pırıl, hava kendini sokaklara atmalık. Isı kontrolü için balkona çıkıyorum. Hımmmmm... güzel. Arka sokak kıpırtılı. Göremesem de bayağı bir aksiyon. Seziyorum...

Montumu giyiyor, içine kitabı, bir küçük fotoğraf makinesini attığım mini sırt çantamı omuzuma asıyor, net olmayan öğle yemeği fikrimle çıkıyorum evden. Bahçe duvarı boyunca yürüyor, bahar dallarına göz atıyor, erikte henüz bir kıpırtı olmadığını görüyor, bitimine varınca da önce cenaze arabasını, sonra polisleri, sonra bizim Özlem'i, polislerle konuşan Saadet Hanımı, tanımadığım bir kaç insanı, komşu binalardan tanıdığım bir kaç insanı, daha çok da meraklı gözleri görüyorum. Giriş merdivenlerinin başındaki sessizce ağlayan bir genç kadın dikkatimi çekiyor. Hemen bir adlandırma ile kim olabileceği üzerine bir fikir oluşuyor; duruşunu ve gözündeki yaşların anlamını beğeniyorum. Bu bana kalbinin güzelliği ile ilgili bir fikir de veriyor. Güzel kadın!

Eve temizliğe gelip de zili çaldığında cevap alamayan, sonra Saadet Hanım'ı haberdar eden ve polisin aranmasına ve gelmesine sebep olan Özlem ki çilingir kapıyı açtıktan sonra içeri gönderilip de etrafındaki dolar desteleri ile şahsı koltukta oturur, katılaşmış ve ex vaziyette ilk gören... Bu paraların bir mesajı olmalı? Üstelik son model Mercedes'i park yerinde değil?

Cenaze arabası üzerindeki tabutla birlikte hareket ediyor. Gözündeki yaşların anlamını beğendiğim kadın ve  göz çukurları  anıların ıslaklığındaki bir kaç erkek, ardından bakıyorlar. Cenaze sokaktan kıvrılıp caddeye yönlenirken ben de yürümeye başlıyorum. Kırkbeş yaşında, fotoğraflarına bakınca hayat dolu, doğayla ve sporla iç içe bir doktor, bir adam. Boşanmış ve iki küçük çocuk babası. Yalnız.

Biraz sonra kendimi yukarıdaki fotoğrafa atacağımı bilmiyor bir kararsızlık içindeyim, Saadet Hanım'ın ofisine doğru yürüyorum. Serinkanlılığıma şaşırıyor. Bu düzeyde, üstelik de ekonomisi yüksek  bir karakterin on gün önce yine intihar girişiminde bulunmasını, sonra vazgeçip kendini ihbar etmesini ve sonuca ulaşan bu kezki intiharını aklı almıyor. "Sizi seviyorum," diye bir not bırakmış, onu eski karısına sanıyor. Üstelik eski karısı cenazenin alınması için arandığında gelmeyeceğini söylemiş. "Kalpsiz kadın!"

"İntihar bir eşiktir," diyorum, çaylarımız gelirken. Bir zayıflık sanılsa da bazen değildir diye ekleyip, bir olay yeri yazıma*yönlendiriyorum. Uzağında olduğum o günlere ise gülümsüyorum. "Arkadaşları," diyorum, "ilk intihardan sonra konuşup vazgeçirmişler, söz almışlar diyorsun ama hata etmişler. Değil teşebbüs, sözünü bile ederse bir kişi, aman dikkat."    

Hımmm? Koltuğun üzerinde bir enjektör, dolarlar, oturur vaziyette bir ceset, sosyal hayatı aktif görünen, kanyon, dağ bayır gezen, motorsikleti ve spor Mercedes'i olan, görüntüde yaşamla bağı kuvvetli bir adam!  Şüphe. Ben verileri aklımdan geçirirken Saadet Hanım onu almaya gelen polis arabasına doğru yürüyor. O ilçe emniyette ifade verirken ben çoktan denizin, havanın ve kumsalın sakinliğinde, kitabımın sayfaları arasında yok oluyorum.

Güne pek uygun, yan rollerdekileri ile eğlenceli, gizemli karakterleri ve kuvvetli tasvirleri olan bir roman. Bir polisiye ki olay henüz çözülmüş değil. İz peşindeyiz. Kobo Abe ki kendisinden bu kitabı alana kadar haberdar değildim; bir özel dedektife kayıp bir şahsı aratıyor. Doğal olarak Japonya'dayız. Kobo Abe de bir hergele ama! Hatta fırlamanın önde gideni... Edebi derinliği olan bir roman değil gibi ama şu günlerin anlamsız sıkıntılar yaratan hâllerinden uzaklaştırmayı başarıyor; bir varoluşçu tavrı da var. Akıcı.


Bizim mahalle de güzel yahu!..

Çaprazımdaki bankta bir genç çocuk var ki benden önce kaptı denize en yakın olan bankı.... Öylece denize ve martılara bakıyor. Kafasında bir an yaşıyor bence... Her ne kadar kapüşonuna saklamaya çalışsa da o anki düşüncelerini, duruşundan seziyorum ne olabileceklerini! Karşısına gelip kumlara yatan, ilgisiz gibi duran ama ilgi arayan, oynaşmaya hevesli bir köpek var. Akranını buldu. Kalkıyor yerinden çocuk bir süre sonra, bir filmde rolünü oynayan oyuncu gibi mesaj yüklü adımlarla yürüyor ve kumlarda yatmakta olan köpeğin yanına dizlerini bükerek çöküyor. Muhteşem bir dostluk başlıyor. Sevgi dolu.

Aslında buraya, üç bankın karşı karşıya gelmeyecek şekilde ve denize doğru yerleştirildiği bu noktaya gelmeden önce, uzun zamandır uğramadığım ve çıtır çıtır lahmacunlarını sevdiğim bir mekana, karasızlığımdan bir karar çıkararak, Diyarbakır Ocakbaşı'na giriyorum. Ofisten ayrılırken ters istikamete gitmeyi düşünmüştüm oysa!

"Üç lahmacun lütfen."

"Bir de açık ayran lütfen."

Donatılıyor masa ama eski çıtırlığı ve tadı yok lahmacunların. Hayal kırıklığı olsa da atıştırırken eğleniyorum. Güzel yerde, güzel bir mekan; lahmacun yanı klasikleri, tas ve içinde kepçe ile servis edilen ayranları köpüklü ve lezzetli. İskelenin meydanından geçerken, ellerinde küllah dondurma olan bir çift görüyorum. Sonra da bunların hazır dondurma olacağını düşünüyorum.

Kitabımı ve fotoğraf makinesini sırt çantama geri koyarken görüş alanımdaki dondurmacıma göz atıyorum. Yazın sıklıkla geldiğim dondurmacıda hayat belirtisi yok. Ama bir başka dondurmacıda sanki hayat var. Işıklı bir tabela yanıp sönüyor. Geçiyorum karşıya ki açık. Merdivenleri çıkarken dar balkonundaki tek sıra masalar beni çağırıyor. Giriyorum içeri.

"Karamel, çilek, parça çikolata ve balkaymaklı bir kase dondurma lütfen." 

Yolu, denizi ve iskeleyi gören, kapıya nispeten uzak, içerideki televizyonun sesinin gelmeyeceği bir masaya oturuyorum.  Kitabımı açıyor ama önce bir süre manzaraya bakıyor, olay yeri inceleme günlerimi düşünüyorum. Geçen zamana selam çakıyor, yaşadığım yere ve olanaklarına bir kez daha hayran kalıyorum.  Karşı ağaçta, bizim sokakta geçen yıl gaklayan ergen karganın tonunda gaklayan çığırtkan, tatlı bir karga... Sesini arıyor, buluyor ama kendisini bir türlü göremiyorum. Kamuflaj süper. Hemen  yan tarafta, Gloria Jean's Caffees'in bahçe duvarının üzerinde, baharı müjdeleyen kokular eşliğinde arya söyleyen bir de kedi var. Bir tür aşık atışması... Bafra'ya özgü, yanık sütlü, yılın ilk ve gerçek dondurmalarının tadını çıkarıyorum.

Kesinlikle Cumartesi

Süper bir sabah, güneş yok. Hava puslu. Gün ıslak ve yağmur ihtimali mutlak. Çoban kabanımı giyiyor, bir cebime kitabımı, diğerine de L23'ü koyuyorum. İki film arasındayım, biri daha ağır basıyor ama içerikleri tereddüt yaşatıyor. İkisi de yarışma filmi ki biri komedi. "Sıkıntıya bulaşmasam mı?" diye bir düşüncem var.

Trendeyim, sakin, ve oturacak yer buluyorum. Kitabımı açıyor ama görüntüsüne bayıldığım virajı kıvrılana kadar tren, başlamıyorum. Kuzeyli bir hava, gri bir gün, memnunum. Nerede atıştırsam fikirlerimi gözden geçiriyorum. Birazdan, seviyesinden yukarıda geçeceğimiz karayolunu, denizi, Yelken Kulübü, Kulüpteki lüx ve barınaktaki her ekonomik düzeyden tekneyi, kocaman Batı Park'ı ve nitelikli spor salonlarını gören çok seyirlik, tadı çıkarılası bir bölgeyi, dağın eteğinde kıvrılırken geçeceğiz. Belki de tam oradayken, teleferikler de üzerimizden geçiyor olacak. Şanslı günümdeyim!

Adı batasıca AVM'den bir durak önce iniyorum. Gün öğleni geçmiş durumda ve yoldayken yemek konusunu çözdü fikrim. Usul usul tadını çıkarıyorum cağ kebabımın. "Ben istemeden diğerlerini getirmeyin, lütfen," dedim çünkü.



Gişenin Önündeyim

"Sonsuzluk Üzerine için bir bilet lütfen."

"G-4 lütfen." 

Bingo, son dönem filmlerimi göz önüne alırsak ilk kez gişedeki biri, doğru anlıyor ve doğru bileti veriyor. Peki neden?

Salon sevindirici; on kişinin üzerinde bir izleyici var. Filmin açılış sahnesini ve kadının konuşma sesindeki duyguyu beğeniyorum. Bu sekans çok hoşuma gidiyor ve filmle kaynaştırıyor beni. Film bir fotoğraf albümüne bakmak gibi. İlk aklıma gelen bu oluyor. Her hikaye neredeyse bir albümdeki fotoğrafa biraz da derinlikli bakmak süresi kadar. Diyalog yok, bazen tek bir kelime, belki bir cümle. Sahneler ilginç, mutlaka hiç kıpırdamayan insanlar var. Bir tiyatro sahnesi gibi yerleştirmeler, sanki etraf da bir tiyatronun sahne dekoru. Açılıştan sonraki ilk "fotoğrafa" bayılıyorum, sonrakilere de elbette...  Fakat biraz emek isteyen bir film olduğunun, her izleyeni mutlu etmeyeceğinin altını çizmem gerek. Salondaki izleyiciler muhteşem; ama neredeyse hiç kıpırdamadan, bir bulmacayı çözmeye çalışan, pür dikkat perdede ve izlerken düşünen, belki iki arada bir derede kalan bir kitle. Bir ara, filmin renklerine, yönetmenin zevkine, oyun güçlerine, ince mizaha, coğrafyalara ve her bir kareye mest olmuş ben bile çıksam mı, diye geçiriyorum aklımdan. Allahtan bir öteki benim daha var!..

O kalıyor ve sabrın sonu selamettirin altını bir kez daha çizdiriyor. Artık her şey yerli yerine oturuyor. İlk kez izlediğim yönetmeni kavrıyorum ve başlangıçta ele geçiren görsellik ve sinema dilinden öte anlatılanlar da anlamlanıyor, ilişkileniyor ve yerli yerine oturuyor. İzleyici ve izleyiciler biraz emek verip de izlerse ki film aslında zorluyor buna, terk ettirmiyor kendini ve kazanıyor sonuçta. Kazandırıyor da!.. İzini hafızanıza bırakıyor, sonrasında tadı daha çoğalıyor ve "güzel bir sinema günüydü yahu," hanenize bir çentik daha attırıyor. Sinemaseverseniz ama!


Ekstralar...

Mutlu seyirci, filmi aklında tekrar tekrar izleyerek, gülümseyen ve mutlu yüz ifadesiyle, tam da filmle uyumlu, gri ve küçük damlalar halinde yağmurlu saatlerin tadıyla muzurlaşıyor ve bu AVM'yi  "çok seven!" enn sevdiği kadın için fotoğraflıyor.

Irmağı enine geçen kablonun üzerine sıralanmış ve köprüden gelen geçeni izleyen martılar fren yaptırıyor bir kaç dakika sonra ki kaçınılmaz. Suyun üzerinde de şenlik var. Hâlâ filmde olan izleyici zaten bir Kuzey hastası, artık biliyoruz, gün de oraları aratmayacak görseller sunuyor. Şuraya yapılmış olan Toki binalarına kızıyor; işe giderken, sosyete mahallesinin ardından o Roman mahallesinin sokaklarında yürümeye, onların neşesiyle laflamaya bayıldığı eski halini özlüyor. Allahtan demiryolu yerli yerinde, yeni treninin bekliyor...

Kafamda kapüşonum, gözlerimi ırmaktan ve mahalleden alarak ıslak caddenin ve keyifli günün içinden yürüyorum. Eski Vali Konağının korunmuş binasının önünden geçiyor, Demirspor Kulübünün lokalini, komşusu iki şahane eski ve ahşap lojmanı, yazları düğünlerin yapıldığı güzel ve kocaman bahçesini müteahhitlere yedirmeyip de Şehir Müzesi, kocaman bir park ve güzel kafeli bir alana dönüştürüp hem anılara hem de halkın hizmetine sunan önceki iki başkana bir kez daha şükran diyorum ve  uzun zamandır uğramadığım ama hep sevdiğim,  kadim ve Baylan'da her oturduğumda kardeş olduklarını düşündüğüm, karakterlerini benzettiğim Birtat'a giriyorum.

"Bir sütlü börek lütfen"

"İki tane ekler lütfen"

"Bir de limonta lütfen"   

Kendi başıma ilk gelişimi hatırlıyorum Birtat'a. Akşam seansıydı, ortaokul son ya da lise başındaki mahalleden bir abiye emanet etmişlerdi beni ama arkadaşım gibiydi; bir çizgi filme, gerçek bir çizgi filme gelmiştik. Şimdi yerinde bir bina inşa olmuş, o zaman yanında yazlığı da olan  Yıldız Sinemasına. Red Kit'e...  Öncesinde Birtat'ta oturmuş, ben bir acıbadem yanına da limonata istemiştim.

Tadı yıllardır değişmeyen limontamla çok da uzun olmayan hasreti giderirken; "şu gün bile, üstelik limonlar, şekerler, sular her şey değişmişken sen hâlâ o ilk tadı nasıl devam ettiriyorsun," diye geçiriyorum aklımdan. Hem sütlü böreğin, hem de eklerin kremaları da hayranlığımın altını bir kez daha çizdiriyorlar. Ve böreğin kıtır kıtır hamur katlarındaki lezzet, üzerindeki pudra şekeri ve dövülmüş şam fıstığı muhteşem... Pastane 1926'dan beri kuşaktan kuşağa devam ediyor ne güzel ki... Gelenekseli koruyarak!

Çıkınca, kadim parkın içinden yürüyorum; şu ünlü, şehrin simgesi, Atatürk'ün şaha kalkmış at üzerindeki, Samsun Hatırası fotoğrafların olmazsa olmazı heykelinin önünden geçerek. Bu kez trenle dönmekten vazgeçiyorum ve bir an önce evde olmak istiyorum. Filmi, pastaneyi ve günün tadını çocukca bir coşkuyla ve muzurca paylaşmak istediğim Biri var. Evdeyim.

"Telefon, tek tuş ve O."


  
Pazartesi Sabah...

Fırından sade poğaçalar alıyorum. Sandviç ekmeğindense bu poğaçalarla yapılan sandviçlere bayılıyorum. Yumurtam haşlanırken, filtre kahvemi hazırlıyor ve demlenmeye bırakıyorum. Bir küçük domatesi, kaşar peynirini ve pişen yumurtamı dilimliyor, hindi fümeli sandviçimi hazırlıyorum. O'ndan bir iz olmazsa, eksiktir ben için kahvaltı ki bugün, mavi Vosvos eşlikçim. Açıyorum bilgisayarımı, manzaram günün ilk ışıkları, Radio Margherita eşliğinde ve büyük bir keyifle, özellikle Cuma günü yayınlanmak üzere, yine kısa yazmayı beceremediğim  hikâyemin ilk satırlarını akıtmaya başlıyorum. 

*Şu yazının 11.paragrafı.

Kısa ve Basit Bir Kaç Diyalog

Önceki gün, birden, canım mantı yemek istiyor. İlk açılan ve şehir merkezi dışında olmasına rağmen çok tutulan, kadınların gün yaptığı, şark köşeli küçük bir dükkân. Yaklaşık bir, bir buçuk yıl önce, yıllardır bulunduğu noktadan kayboluyor. Ekonomiye yenik düştü, diye, üzülüyorum. Mutfağında kadınların çalıştığı ama bir abinin sahip olduğu, arada bir taaa Sanayiden kalkıp geldiğimiz bir nefes noktası. Hasan Abi.

Sonra bir gün, bir kaç ay önce semtimizin yeni bulvarlarından birinde yürürken, görüyorum onu; daha büyük ama yine de sempatik bir mekân... Seviniyorum, burada devam ediyor, diye. Yıllardır değişmeyen bir menüsü var: Keşkek, Gözleme, Mantı, Sarma ve bir kaç yemek daha...

Giriyorum içeriye ki saat öğleni geçmiş. Hasan Abi'nin mutfaktan sesi geliyor. Sevimli parkı ve bulvarı yandan gören, ana yola kısmen uzak, cam kenarı masayı gözüme kestiriyorum.

Rüzgâr, sanki ardından yağmur gelecekmiş gibi üfürüyor ağaç dallarını ve sakin bulvarı. Kağıtlar, kağıttan uçak  gibi kalkıyorlar, burgu hareketi ile biraz yükselip sonra da pattadanak konuyorlar biraz ileriye. Sevimli ve minik bulvar kahvecisinin kaldırımdaki tabelası devriliyor; az önce önünden geçerken ve elimde kahve kokusu, dış masalarından birinde kitap okuduğumu düşlerken... El atmayı geçirirken aklımdan, mekân sahibi yetişiyor.

Güler yüzle karşılayan, bıcır bıcır ve konuşkan olduğu belli sempatik, kalbi güzel genç kadına "Mantı lütfen," diyorum. "Sarımsak?" sorusunu da onaylıyorum.

Masamdayım, günün rengi gri fakat sakinliği o kadar güzel tamamlıyor ki renk, kendimi bir filmin içinde sanıyorum.

Kumaş renkleri hoş sandalyenin üzerine koyduğum dark lacivert ve sevdiğim çoban kabanımın cebinden kitabımı çıkarıyorum. Kaldığım hikâyeden devam ediyorum. Çok tatlı genç kadın mantımı getiriyor; bırakınca masaya, okuduğum kitabı soruyor...

Gülümserken, çevirip gösteriyorum kapağını. "İçindeki bir hikâye, Stelyanos Hrisopulos Gemisi için aldım," diyorum.

Gözleri biraz daha gülüyor, "Okumuştum," diyor ve "Son Kuşlar da çok güzeldir," diye ekliyor.

O güne kadar haberdar olmadığım, Sevgili Okul Arkadaşım'ın bir yazısına* yazdığım yoruma verdiği yanıt ile haberdar olduğum Fazıl Say'ın sahne eserinden söz ediyorum. Onu izlemeden önce hikâyeyi bilmek istediğimdense söz etmiyorum.

Mantım muhteşem. Küçük pide lokmalarını arada yoğurduna banıyor, yoğurdun sosla buluşmuş tadının pideye kattığı lezzetin tadını çıkarıyorum. Günün bu saati kadar yavaş, sabırlı ve sessiz bir mutlulukla. 

Ödeme için kasaya yanaşıyorum. Genç kadın geliyor. O ara fark ediyor olmalı ki...

"Ne güzel, Cebinize kitap sığıyor," diyor.

"Cebine kitap sığmayacak hiçbir şeyi almıyorum," diyorum ki bu gerçeği yansıtmayan ve o anlık bir espri.

Dedim ya, genç kadın konuşkan, tatlı... Ve de çok sıcak, çok şirin bir pervasızlığı var.

"Güzel adamsınız," diyor, kartımı pos cihazından geçirirken.

Ne yazık ki bu sabaha karşı, birilerinin kibir ve cahil siyasetleri nedeniyle-yine başkalarının savaşında- ölen Fidanlar için:  Şehitler Ölür! 

 *Sevgili Okul Arkadaşım'ın bir yazısı. 

**Son satırdaki ifade ile ilintili bir başka diyalog da şu yazıdaki son fotoğrafın altında.

Fransa Esintili Alanos Usulü Omlet

 Ama sadece bir Omlet yazısı değil, isterseniz alt başlığa geçin!

"Fransa esintili, Alanos usulü ve tembel işi bir omletim var ki onu yaparken kendimi literatüre yöntem katmış şef gibi hissediyorum! Onu da bir fotoroman edası ile aşamalı resimleyip yazmayı düşlüyorum." diyerek bitirmiştim Alanos Usulü İzmir Kumru* yazımı ki aradan neredeyse beş ay geçmiş. Elbette çok kere yaptım ve kısmen de fotoğrafladım geçen süreçte, lakin yazmak bugüne kısmetmiş...

Yıllar önce aldığım standart dergilere ek olarak bazıları sürekli olmasa da ara ara yemek dergileri de alıyordum ve yeni yetme delikanlı merakıyla yemeklere ve kokteyllere sarmıştım.  Aslında yemek zevki ailenin bir sıçrama yapmasını arzulayan en amcamdan bulaşmıştı bana. Yemek ve giyim zevki olan, entelektüel gelişimi kıvamında ve o yıllarda bekâr en amca bankayı teftiş için şehre her geldiğinde işi dolayısıyla ve genelde de çok şık giyiniyor, hiç istemememe rağmen beni de şık giydiriyordu. En güzide mekanlara götürüyor, şehrin en güzel lokantalarının ki buna Cumhuriyet Lokantası da dahil mutfaklarına giriyor, yemeklerimizi şefler ve sahibi Aslan Kaptan ile  üzerlerine konuşarak, seçiyorduk. Aslında o bende, giyimi kuşamı ve mesleği ile hayalindeki insanı yaratmak istiyordu. Buna ailedeki ilk çocuk olmanın avantajı mı yoksa dezavantajı mı demeli, bilmiyorum. Aslında biliyorum da yazıya dramatik bir hava katıp biraz da eksik bıraktıklarımı, ya da zorunda kaldıklarımı savunmak istiyorum belki de... Kim bilir?!

Aslında muttfak camı ile paralel ve tarabalarına bayıldığım bir bahçesi olan kalabalık ailemizin kira evinde ve kuzinede çok güzel yemekler pişerdi... İçli Köfte ve Patile'nin, Bumbar Dolması, reyhan kokulu İşkene, sarımsaklı yoğurdu ya da Kurut'u ve üzerine dökülmüş miss gibi tereyağı ile ve bizim dilimizdeki adı ile Sürun'un; kavurmanın hamurun içine gömüldüğü, öylece fırınlandığı ve nihayetinde üst kapağı kesilerek ortaya çıkan görüntüsüne paha biçilemeyecek Gömme'nin; üzerine sarımsaklı yoğurt, onun üzerine de biberli ve yakılmaya az kalmış tereyağının döküldüğü bulgurlu köftelerin ve elbette ev yapımı, bir tık kalın özel yufkaların, soğanla ve çok az mukaşerle pişmiş lezzetli tavuk etiyle -bazen de tavşan ya da keklik ile ve miss gibi tereyağıyla buluşturulduğu Öfeleme'nin;  taze fasulye, bulgur ve et suyu ile yine kuzinede yapılan Helle'nin, Kurban Bayramlardaki muhteşem ötesi kavurmanın ve  -Ermeni Mutfağı etkileşimli- başta Işkın olmak üzere çeşit çeşit otlarla yapılmış yöre yemeklerinin âlâsı olurdu bizim evde. O zaman Kız Enstitüsünde öğrenci olan halaların bi tanesi mutfağın modern yüzüydü; Çılbırı onunla tattık mesela, üzeri vanilyalı ay şeklindeki ve içinde fındık parçaları olan minik pastaları, kekleri ve elbette Krem Karameli muhteşemdi. Çapkınlık derslerini aldığım, ilk maçlarıma onunla gittiğim, ailenin en ele avuca gelmezi ve haylazı en küçük amcamın eşi Nurhan Yengem çok iyi yaptığı bir iki şey dışında diğer şeflerden bir tık aşağıda olsa da Balkan Yemekleri sorumlusuydu... En Amcamsa et uzmanıydı ki ona da babanneden sirayet etmişti bu yetenek; içinde tel ızgarası olan, kek tenceresi gibi kapanan ve üzerinde dalgıç penceresi gibi camı olan elektrikli mutfak aletinde  üzeri kekiklenmiş ve elbette eti özenle seçilmiş kuzu pirzolalar yapardı ki mutfağa yayılan enfes kokusundan ve tadından yenmezdi. Her daim bizim evde sağlam bir mutfak ekibi vardı yani. Anneme ise ayrı bir sayfa açmak gerekir ki, babanneden sonra mutfağın uzun yıllar muhteşem şefi  oydu. Amcam evlendi sonuçta tabii ki, Keriman Yengemle; o biz için peri masallarından bir kızdır. Elbette mutfağı muhteşemdi ki masallardaki gibi soylu, çiftlik sahibi, senatör bir babanın ve yine gerçek bir soylu, o oranda da tatlı bir annenin kızıydı. Onun bizim ailemize katılmasıyla birlikte onun ailesinden öğrendiğimiz çok da şey var, aslında. Amcamın beni yine şımşıkır giydirdiği ve henüz nişanlıyken onlar, evlerine yaptığımız ziyaret, evdeki şömine, bizim kira ev kadar salon-salomanjesi, ve yemek masasının güzelliği ve ev halleri ben için bir Kül Kedisi hikayesi gibiydi. Tina çizgi roman dergilerini orada görmüştüm, çok hoşuma gitmişti...

Elbetteki tüm bu beceriler sonraki nesillere de sirayet etti...  Onlarınki kadar ve o yılların lezzetinde olmasa da güzel işler çıkaran, beş yıldızlı mutfak tadında masalar kuran bir kaç kişimiz var ki bire kız kardeşi, ikiye de en küçüğümüz olan erkek kardeşi yazmak gerek!

Ben mi?!..

                                     Fransız Omleti; ıspanaklı, peynirli, karabiber ve muskat dokunuşlu.
                                                   
           


Nihayetinde Gelebilirsem Fransa Esintili Alanos Usulü Omlet'e!

Aslında gerçek Fransız Omleti'ni yapabiliyorum ben ki o zaman kesinlikle tereyağı kullanıyorum; hem de çok güzel yapabiliyorum, öyle başarılı ki dağılmadan dilimlenebiliyor -tekrar bakınız, yukarıdaki  foto. Şimdilerde pek uğraşmak istemiyorum ama o yöntemden yararlanarak, tek tava ve bir çırpıda hallediyorum bu işi. Yani Alanos Usulü Omlet'i.

Önce, yıllar önce okuduğum ve muhtemelen Tat Dergisi'ndeki ya da Alacarte'daki tariften hareketle bir kişi için iki yumurtayı bir küçük kaseye kırıyor, işin sırrı olarak da iki yumurta için iki çorba kaşığı su ilave ediyorum; Fransız Omleti'nde olduğu gibi! Bazen, kullanacağım malzemeye göre içine çok olmamak kaydıyla muskat rendeliyor, yine malzemelere göre biraz karabiber, çok az pul biber, bazen de taze fesleğen falan ekliyorum. Elbette zevke göre tuz da ilave edilmeli ki ben peynirden ve diğer tuzlu ürünlerden dolayı tuza gerek duymuyorum. Sonra da yine Fransız dokunuşu olarak yumurtaları bir çatalla sarılar ve beyazlar çok biribirine geçmeyecek ve tümüyle sarıya bürünmeyecek şekilde, biraz çırpıyorum.

Ama önce tek kişilik döküm tavamı ocağın orta gözünde ve çeyrek ateşte ısınmaya bırakıyorum, o arada da diğer malzemelerimi hazırlıyorum ki bugünkü tarifim, malzemelerinden ve pizzadan esinlenerek adını Napolitanos koyduğum omlet.

Avuç içimi ara ara tavanın üzerine yaklaştırarak ısısını kontrol ediyorum; hemen cızırdatmayacak, tavanın tabanına el değebilecek bir ısıdayken yüzeyi kaplayacak kadar zeytinyağı döküyorum. Eğer  et ve türevi ürünleri peynirle birlikte kullanacağım bir omletse yapacağım, yağdan önce tatları da patlasın diye tavaya kekik ve pul biber ilave ediyorum ki Napolitanos Omlet için buna gerek yok.

Sonra soyulmuş ve istenen ölçüde doğranmış domatesleri kısa süreli cızırdatıyorum tavada ve kuru fesleğen ekliyorum bir miktar üzerlerine; sonra bir kez karıştırıyorum. İstenirse ayrı bir tavada da yapılabilir bu işlem ki gerçek bir Fransız Omleti'nde öyle yapıyorum. Domatesler kesinlikle öldürülmemeli ama!

Sonra kasedeki yumurtayı tavaya döküyorum, o ilk cızırdamayı duyunca altta incecik bir taban oluşuyor ve sıvının kaldırma gücü ile de domatesler yüzeyde kalıyor, sonra da beyaz peynir parçalarını dağıtıyorum üzerlerine ki burada peynir seçimi sizin. Benim çok sevdiğim, kısmen keçi sütü katılmış, çok yumuşak olmayan, Trakya yöresinden bir beyaz peynirim var ki onu kullanıyorum, domatesli omletlerimde.

Yumurta tabandan itibaren katılaşmaya, yani pişmeye başlıyor sonra, o zaman altını en kısığa alıyorum ocağın. O usul usul pişerken peynirler de erimeye başlıyor o ara. Bir dilim ekmeği kızarmaya bırakıyor, bir yandan da filtre kahvemi hazırlıyorum bu süreçte.

Buradan ötesi yine sizin zevkinize ki ben yüzeyini, kızarmış ekmek parçalarını banmak için biraz sulu bırakıyorum. Onun için de belli bir noktada altını kapatıp ocağın, döküm ayaklarının ve tavanın kendi ısısı ile tadının kolektifleşip, zenginleşmesini bekliyorum bir süre.

Bazen sosis, kaşar peyniri; bazen de sosis, adı her ne kadar hindi füme olsa da bir tür salam dilimleri ve eski kaşar ile de yapıyorum ki bazen de içlerine domates ve biber dilimleri de katıyorum. İşte o zaman peynir hariç tüm bu malzemleri yine yağda belli bir noktaya kadar çeviriyor, sonra tavaya döktüğüm yumurtanın üzerine dağıtıyorum.

Bir de küçücük kasede salatalık dilimleri, zeytin çeşitleri, eğer domates kullanmamışsam domates parçaları, kekik ve zeytinyağı ilaveli bir garnitür hazırlıyor, kahvemi de yanıma alıyorum.

Salona açık mutfağımın manzaraya paralel masasına geçiyor, sabaha yayılan Radio Swiss Classic'in enfes melodileri eşliğinde doğanın - bu sabah kuzey denizlerinden, yine bir kuzey olan bizim denize getirdiği- enfes "buzdağını" seyrediyorum. Bir gemi giriyor sonraki karede fotoğrafa... Bahar dalları açmış ve kuşlar denize bakan penceremin üzerindeki damlalığa  yerleşmiş! Yeni miniklerimiz olacağı kesin. 

Elimde kahve kokusu, kombinin bacasının üzerinde cikleyen kuşa bakıyorum. Aynı kuş musun sen, diyesim var; halkalasak mı bunları acaba?!**

*Alanos Usulü İzmir Kumru

Amca, ben ve bankaya dair cümlelerin olduğu bir yazı: Benim Kars'ım

** Geçen yıldan kuşlar ailesi bahisli yazı