Kitaba ulaşmama, daha doğrusu okumama neden olan Ayşe Arman'dır. Doğunun Limanları ile keşfettiğim Amin Maalouf'a ilk okumamda oluşan sevgi üzerine, o sırada yeni çıkan Yüzüncü Ad adlı kitabını da almıştım. Her ne kadar sürükleyici ve biraz da fantastik özellikler taşıyor olsa da bana Doğunun Limanları'nı okurkenki duyguyu yaşatamamıştı Yüzüncü Ad.
Aslında severek okuduğum Maalouf'un hiç bir kitabı da Doğunun Limanları'nın tahtını sarsamadı bende.
Kürk Mantolu Madonna'ya gidiş serüvenimle Yüzüncü Ad arasındaki bağ şudur: Ayşe Arman zaman zaman severek okuduğum bir röpörtajcı olarak o günlerde bir yazısında Yüzüncü Ad'dan bahsederken ve onu överken, aldığı tada vurgu anlamında: Bir an önce herşeyi halledip kitabı eline alma duygusunu, onu elden bırakamamanın lezzetini, o güne kadar bir de Kürk Mantolu Madonna'da hissettiğini yazınca, okumakta olduğum Yüzüncü Ad'ın kurgusundan ve merak ettirme halinden yola çıkarak Kürk Mantolu Madonna'yı bulup satın almıştım.
Daha kitapçıda sayfalarına dokunup satır aralarında gezinirken elimdekinin ne olduğunu görmüştüm. Sabahattin Ali her ne kadar siyasal kimliği ve toplumcu esereleriyle biliniyor olsa da Nükhet Duru'nun sesinde vücut bulmuş, onun şiirlerinden yapılmış iki Ali Kocatepe bestesi Ben Gene Sana Vurgunum ve Melankoli ile ruhuma başka türlü dokunmuştu zaten.
O gün işyerine döndüğümde kitabın ilk yirmi sayfası bitmişti. Olağanüstü tasvirlerle yazı olmaktan çıkıp resim, hatta film olup ruhuma akmıştı her sayfa.
Kitap; onu bitirdiğinizde daha önce benzerlerini gördüğünüz, bildiğiniz, okuduğunuz bir olağanlık hali algısını, aklınızın bir köşesine yerleştirebilecek, hatta yerleştirecek belki.
Ama inanın son sayfayı kapatıp bitirdiğinizde kitabı; ruhunuz çağlayan olup akacak, uzunca bir süre bu kitabın öyküsünü düşüneceksiniz. Bir roman değil de, içinde kıyısında köşesinde olduğunuz bir öykünün yüreğinizdeki yansımalarını ve acılarını hissedeceksiniz. Önünüzdeki bir kaç gün boyunca bu olağanlık duygusundan çıkıp, kare kare kitabın her anını düşünüp, kahramanı bir kez daha gözünüzden geçirip, koluna takılıp yürüyeceksiniz. Kitabın en temel özelliği, en ters köşe hali de bu kanımca; olağanlık duygunuzla olağanın dışı bir şekilde sizi duvardan duvara çarpması...
Çok sağlam ve dokunaklı bir öykünün içinde tutkunun tadına varırken, sayfa 34 deki şu cümlelerin:
İnsanlar birbirlerini ne kadar iyi anlıyorlardı... Bir de ben bu halimlekalkıp başka bir insanin kafasının içini tahlil etmek, onun düz veya karışık ruhunu görmek istiyordum. Dünyanın en basit, en zavallı, hatta en ahmak adamı bile, insanı hayretten hayrete düşürecek ne müthiş ve karışık bir ruha maliktir!.. Niçin bunu anlamaktan bu kadar kaçıyor ve insan dedikleri mahluku anlaşılması ve hakkında hüküm verilmesi en kolay şeylerden biri zannediyoruz? Niçin ilk defa gördüğümüz bir peynirin evsafı hakkında söz söylemekten kaçındığımız halde ilk rast geldigimiz insan hakkında son kararımızı verip gönül rahatıyla öteye geçiveriyoruz?'' anafikirliğinde, kitabın arkasındaki cümlelerde ifade bulan bir lezzette, çok ama çok kaliteli bir roman okuduğunuzu görecekseniz:
''Kimi tutkular rehberimiz olur yaşam boyunca. Kollarıyla bizi sarar. Sorgulamadan peşlerinden gideriz ve hiç pişman olmayacağımızı biliriz. Yapıtlarında insanların görünmeyen yüzlerini ortaya çıkaran Sabahattin Ali, bu kitabında güçlü bir tutkunun resmini çiziyor. Düzenin sildiği kişiliklere, yaşamın uçuculuğuna ve aşkın olanaksızlığına (?) dair, yanıtlanması zor sorular soruyor."
Okuyun okutun! Benim okumasını önerdiğim, hediye ettiğim her insandan geri dönüşleri muhteşemdi. Ki Üzerine Dondurma Konmuş Vişneli Ekmek Tatlısı Kadın her zaman der ki:
Sadece o kitabı okumamı sağladığın için bile sen çok iyi bir adamsın... 14 Şubat geliyor, aklınızın not defterinde bulunsun.
Şarkılar: Nükhet Duru- Klasikler albümünden; Ben Gene Sana Vurgunum ve Melankoli
