SÜTÇÜ - Anna Burns

Kitabın okunmayanlar bölümünde yer alma tarihi 28-08-2020.

Onu siparişe ekleme nedenim 2018 Man Booker ödülü.

Yazarı tanımıyorum. Satın aldığım kitaplar konusunda bir sıralamam yok. Bazen son gelen ilk okunan olabildiği gibi bazen de eski gelenlerden birini elimde bulabiliyorum.

Aynı yazarın peş peşe kitaplarını okuduğumsa nadirdir.

Man Booker almış yazarlara yakın durmama rağmen Anna Burns abla ile bir sıcaklık oluşmadı aramızda.

  Fotoğrafını ilk gördüğümde elektrik alamadım sanırım!

Az önce çamaşırları yıkamış, ben fotoğrafına bakarken de arka bahçesinin ağaçtan ağaca gerilmiş çamaşır iplerine leğenden tek tek alıp, sıkıp silkeleyip onları asarken gördüğüm soğuk suratlı komşu teyze muammelesi yaptım ona.

Bir garip huyum daha vardır ki eğer bir dergide bir gazetede ya da bir söyleşide bir şey kulağıma sızmadıysa kitap hakkında; kim ne yazmış diye araştırmadığım gibi mahallemde de bir soruşturma yapmam. Dolayısı ile kendisi ile iki yıl boyunca kitaplığa her gitttiğimde ve ilgim başka bir kitaptayken sadece ve elektirik almadan -belki- ara sıra öylece bakışmış olabiliriz.

Sideways'deki "Bekler her şarap belli bir ânı," lafına ezelden beri bayılırım.

Yakın tarihte kısa kitaplar siparişi vermiş ve tek tek okumaya başlamıştım. Bir tür ara sıcak muammelesi yapmıştım onlara da... Çok sayfalı kitaplara bir anlamda ısınma turu. Yorulmak istemediğim türden, bir yudumda bitecek iştah açıcılar yani.

Güzel kitaplar okuduğum, bilmediğim yazarlarla tanıştığım, onları mekânlarıma götürdüğüm ve çok da hoşuma giden bir süreçti. Skor yaptıkça sevindim, bu vesileyle de okunmayanlar bölümünden okunanlar bölümlerine epey transfer yaptım ve uzun kitaplar için kendimi hazır hissedince de Sütçü'yü çektim raftan ve yatağımın başındaki okuma ışığımı yakarak okumaya başladım.

O anda da hemen, ilk bir kaç cümlede, şiddetli bir aşk oluştu aramızda.

İrlanda'ların ikisi ile de ilgiliydik. IRA'ya sorgusuz bir sempati duyardık, duyardım. Sonradan kabul edilemez bulduğum eylemlerini pek sorgulamazdık, çocuktuk, ruhumuz macera şarkıları çalıp söylüyordu, boyumuzdan büyük kitaplarda yok olmuştuk ve çapımız henüz sorgulama aşamasına geçebilecek olgunlukta değildi. Tüm bu yetersizliklerimize rağmen içimizde kor kor devrim ateşi yanmaktaydı. Romanı elime aldığım şu anki yaşımdaysa olmuş, tadı yerinde bir meyva gibiydim. Bir alt yapım vardı yani; olan biteni görmüş geçirmişlikler de içeren bir birikimle sorgulayacak derecede.

Kapıldım kitaba. Anna Burns soğuk görünümüyle çelişecek derecede esprili bir hanımefendi... Kara mizah kategorisine sokulacaktır bazı bünyeler tarafından üslubu ki bence kesin?! Fakat bana hiç de kara gelmemişti, çok iyi kullandığı mizaha ve aslında ciddiyetli bir dönemi anlatımındaki yazı diline vuruldum.

Fakat Duygu Akın!

Çevirisinin tadını buram buram hissettirdi bana.

Dersiniz ki çatır çatır İngilizce bilen biriyim de şıp diye anlayıverdim, hatta İngilizce aslıyla kıyaslayarak bu fikre eriştim. Tabii ki yok böyle bir şey! Bütünüyle bir his benimki... Kafa dengi bir ablamız saydım onu da. Hani, dedim, bir masada bir şişe şarap açsak, masada yakın bulduğum kitaptan karakterler, yazar ve çevirmen ablalar olsa... Düşündüm de bence şişeler yetmezdi sohbetimize. Tabii ki IRA ve İrlanda, siyaset gelirdi masaya ama ömrü kanımca bir, bilemedik iki kadehlik olurdu.

Mesela o masada kitabın çevirmeni olarak göremezdim, okurken de çevirmen gibi göremediğim Duygu Akın'ı. Kitabın kahramanlarından biri gibi hissettim onu çünkü okur olarak ben de öyleydim. Yani cümbür cemaat romanın içindeydik. Bir yolculuk haliydi; mekân değiştirmiştim ve sanki kelimelerle tariflenen kanlı canlı -gerçek- anların içinde keyiften ölüyordum. Bazen gerçek dünyama dönüp ayaklarım yere bassa da kitabı elime almamla birlikte kapaktan geçip satırların yarattığı görsel dünyaya karışıyor, harfler yok oluyor, şimdi bir serseri kurşuna kurban gidip de ölürsem endişeleri yaşıyordum.

Sonuçta kitabın içinden çıkıp da bugüne dönmeyi ya beceremezsem; eşim dostum, ailem yıllarca beni arayıp durmak zorunda kalacaklardı ki bu da büyük bir acı.

Ancak kapağı kapatmayı başarıp da bir şekilde gerçeğe döndüğüm ânlarda elimdekinin kitap olduğunu fark ediyordum ki bu çok nadir başıma gelen bir durumdu. İş güç, dünya işleri derken, mesai biterken ve İrlanda mekânlarından ve etraftan tanıdıklarımın dünyasına bir ân önce dönmek isterken; sanki gün boyu onları özlediğim bir hazzın içinde kavruluyordum... Çünkü ortamla ve karakterlerle kurduğumuz bağ ve keyifler çok güçlüydü. Sanırım bu duyguyu bundan epey epey bir süre önce Kar Yağacak' ı okurken yaşamıştım.

Aslında IRA, terör, devlet terörü kitapta baskın ve ana konu değil, bir fon. Akan hikâye başka. Gündelik ve insan halleri; her biri özel, ilginç ama her birimizin tanıdığı tipler fakat yazarın üslubu ve çevirinin başarısı kanımca kısa sürede onlarla ve çevreyle tanışmamıza sebep olmakla kalmıyor, başta dediğim gibi arka kapağı kapatana kadar çok keyifli, aynı mahalleli bir paralel hayat yaşatıyor bana... Bir ana karakterimiz var, 18 yaş civarında bir genç kadın. Bir de "belki-erkek arkadaş"ı var. Pek tatlı kendisi ve ailesi; ilginç annesi, küçük kız kardeşleri, biraderler, kayınbiraderler falan. Çok karakterli olmasına rağmen ilginçtir, üç karakteri aklında bir arada tutamayan beni hiç zorlamıyor yazarın üslubu. Bir okuma değil de yaşama olmasını sağlayan bu sanırım. Yine çok uzatmaya meylim var çünkü bu yazıyı yazarken tüm kitap baştan sona bir yaşanmışlık kareleri olarak gözümün içinde akıyor.

Lakin siz yine de bana uymayın çünkü kitabı çok sıkıcı bulanlar da varmış; kulağıma sızdırılan bilgilere göre... Bir tavsiyeci değilim ân itibariyle ki çoğu kitap yazılarımda çok beğendiysem şiddetle öneririm diye altını çizerim kitapların... Şu ân çok bayılmış, onu enn kitaplarım seviyesine yerleştirmiş olmama rağmen çok çekimserim. Normalde 360 sayfalık kitabı üç, bilemedim dört günde bitirim ki bu on günü buldu. Çünkü bir kez daha altını çizersem: Bir okuma değil yaşamaydı benimki... Tüm bu övgülerim sizi asla yanıltmasın; Sütçü, belki de beni bekleyen bir şaraptı. O nedenle bir kitapçıda elinize alıp, biraz zaman ayırarak göz atın önce, derim. Sonra çok güvendiğiniz eleştirmenler söz etmişlerse kitaptan, yazılarını okuyun, kafanıza uyarsa ne âlâ...

Ah ben yine! Kısa keserim demiştim yazıya başlarken, nasıl anlatacağımı bilemem diye düşünmüştüm ama sanırım kervanı yine yolda düzmeyi başardım; içimden sürekli fışkırmakta olanların çenelerini kapatmak, Sütçü'den hiç bahsetmemek zorunda kalsam da...

Yazarken gaza geldim elbette ama kendimi tutmayı da başardım mı yoksa yazarken dahi kitabın içinde kaybolmuş olmam nedeniyle yeterli mi buldum yazdıklarımı pek emin değilim! Bana bu seferlik de bye; kitabın içine kaçıp, publardan birinde bira sipariş edip ana kahramanı, yazarı ve çevirmeniyle iki lafın belini kırmaya gidiyorum.

Kalın sağlıcakla...



Kar Yağacak merak edilirse buradan lütfen!

Nerede O Eski Bayramlar

Bayram müjdesi, İstanbul'dan dönen kardeşin Tırtıl denetiminde gittiği tahlilden çıkan sonuç neticesinde anlaşıldığı üzere C-19'la aralarında bir kankalık ilişkisi kurulmuş olmasıydı. Muhtemelen uçakta ya da havaalanında bulaşmıştır diye düşündük. Nedense gittiği düğünde olabileceğine pek ihtimal vermedik. Oysa düğüne ben de davetliydim ama hediyemi onla göndermiş, gerisini telefonla halletmiştim. Acaba bir kez daha mı sıçradı çekirgem, diye düşünmekteyim!

Onun önceden ve telefonla hallettiği kurban işi doğal olarak bana havale oldu. Araba kullanmakla vedalaştığım için direksiyona Tırtıl, co-pilot konumuna da ben geçtim. Biraz izledim ki bizim oğlan fena değil, hatta umduğumdan da iyi lakin araba da otomatik, diye düşünerek yine de geçer not verdim. Ve navigasyondan da destek alarak vardık köye.

Oysa eskiden olsa babıda (babannem) ile ben hayvan pazarına gidecek, babıda satıcıların homurtuları arasında hayvanları seçecek ve kesinlikle koç olacaktı alınanlar.

Pazarlığa damardan girişecek, el sıkışılacak, uzun süre kollar sallanacak sonuçta satıcı pes ettirilecek ve muhasip olarak ben de babamdan teslim aldığım paraları ödeyecektim. Sonra bagaja yerleştirilecek koçları eve getirecek ve kocaman bahçeye salacaktık. Bir iki gün de olsa onlarla sohbet edip vakit geçirecek, isim takacak, birbirimize alışacaktık.

Kesilmeleri üzse de bunu yaşamın bir gerçeği olarak kabul etmeyi çoktan öğrenmiştik.

İşin bir başka hoş tarafı daha vardı. Uçaklardan atılan mesaj kağıtlarını toplamak. Türk Hava Kurumu'nun uçaklarından atılan... Ve her koşulda, kapıya kim dayanırsa dayansın ekarte edip hayvan derilerini kapı teslimi yapmak üzere Türk Hava Kurumu'na götürmek ve bundan ekstra bir keyif almak.

Evi bulmamız zaman alsa da, Mamur Dağı'nın eteklerindeki Çukur Köyü'nün sokaklarında biraz uğraşsak da olay yerine varıyoruz. Büyük baş hayvanda hisseye girmişti kardeş lakin karantina nedeniyle evde kalıp gelemediği için de vekaleti bana vermişti.

Hayvanların sahibi ve kesecek olan bir oto tamircisi, bir usta daha var orada ve beni onunla da tanıştırıyor. Sektör üzerine konuşuyoruz. Çocukluğumdan başlayarak, onun adlarını bile duymadığı efsane karakterleri sıralıyorum. Elbette iş ahlakını, usta çırak ilişkilerinin ve de taze ustaların kendilerini yetiştirenlere duydukları saygıyı falan da ekliyorum uzun ve çok keyif aldığını hissettiğim sohbete. Usta şaşkın. Şu an bunları anlatabilecek bir ikinci kişiyi bulman çok zor diyerek kıymetlerinin altını çiziyorum. O yaşıma şaşırıyor. 6 yaşımda adım attım diyorum ve ne güzel ki efsaneleri gördüm ve yedek parçacıların en efsanesi de sünnetimizde kirvemiz oldu bizim.

Derken kesim için bizim hayvan calaskalın altına getiriliyor.

Teknoloji diyorum.

Vekaletleri veriyoruz ve kesim tekbir eşliğinde başlıyor. Ortam çok güzel, yokuş aşağı bir köy, adını da oradan alıyor ama dağa göre çukurda olsa da bulunduğu nokta itibariyle bayağı bayağı dağ eteği... Tırtıl bakamıyor. Olay yerinden uzaklaşıyor. Ben kaşarlanmışım sonuçta, kesimi baştan sona izliyorum.

Çok güzel kızlar var, evin kızları, 16-18 arası yaşlarda ve kumraldan esmere bir skala. O sırada bir zaman yolculuğu, Babannem sahne alıyor, benim 18'li yaşlarım, kadınlarla diyaloğa gireceği kesin, alttan alta yoklayacağı da... Ben şu desem kesin orada işi bağlayacak, o nedenle şakasını bile yapmıyorum.

Tırtıl kesimden sonra sahaya yanaşıyor, gözüme kestirdiğim, gerçekten çok beğendiğim bir kız var. Üstelik saç renginden ve gözlerinden yola çıkarsam ki öyle yapıyorum, kesimi yapan ustanın kızı olduğu kesin. Tırtıl'a "Şu kız çok güzel değil mi?" diye soruyorum. Evet, diyor, amcana söyleyip işi bağlatalım diyorum. Gülüyor. Çünkü babıdanın tavrını taklit ettiğimi anlıyor.

Hızar makinesine benzer bir alet var. Etleri sıyrılmış göğüs kafesleri onunla kesiliyor. O süreçte biraz dolaşıyorum. Semaverde odun ateşi. Miss gibi çayların habercisi.

Kazlara doğru yürüyorum. Minikleri etrafta oynaşta. Tavuklar ve civcivler dönüş yolunda, onlar yoldan sağa kıvrılıp kaybolurken avare bir civciv bir anda görmeyince ailesini panikliyor ve aranmaya başlıyor. Çok tatlı bir panik ve sürekli sesleniyor. Aradığı bir ses... "Hey yanlış yerdesin!" diye sesleniyorum. Kesim alanına geliyor çünkü ben oradayım. Aramızda zor da olsa bir yakınlaşma oluyor. Kalkıyorum, o da peşime takılıyor. Seslere yaklaştık, sağa kıvrıldım mı tamam. Duruyorum, ailesini bulduk. Teşekkür ediyor, vedalaşıyoruz.

Çayı "gelinim" getiriyor. Oğlana aynen bu şekilde anlatıyorum. Bunun da bir canlandırma olduğunu anlıyor. Ahh diyorum talihsizler, Babıda'ya yetişmeniz zordu ama anneme yetişebilirdin ki babıdadan sonra tüm anlatıklarım onun işiydi.

Şu anla geçmişin farklarından yürüyorum. Hayvan evden epeyi uzakta kesildi. Parçalandı ve etler kuşbaşılara varana kadar düzgünce kesilip poşetlendi. Her şey torbalarda.

Oysa küçük baş hayvanlar olacaktı. Bizle bir kaç gün vakit geçireceklerdi, sonra yıllardır aynı olan kasap gelip kesecekti. Babıda ve anne onları yiyeceklerimiz ve dağıtılacaklar olarak parçalatacak, bize kalanları da planlarına göre doğrayacaklardı. Annem mutfağa geçecek, kavurmayı yapmaya başlayacak, sonra kuyruk yağının kuşbaşı kesilmiş halini tavada kıkırdak haline getirecek ve sonraki günlerde, miss gibi tereyağı eritilmiş minik tavada o kıkırdakların üzerine yumurta kırarak bizi zevkten öldürecekti.

Bir bayram sofrası klasiği olarak kavurma sofrada olacak elbette, gelinler salataları yapacak, masayı donatacaklardı ve elbette ekmekler kavurmanın tencerede kalan yağına batırılacak ve Selahattin amcamlar ve dört erkek kuzen, Enver amcamlar ve iki kız kuzen, halamlar ve iki erkek kuzen sözün hiç eksilmediği o sofrada imrenilen aile olmanın tadını çıkaracaklardı... Annemin yufkalarını kendi açtığı enfes baklavası ve dolangeri ile de dibine vuracaktık hayatın. Elbette el öpmelerin her birinde verilecek bayram harçlıkları kağıt paralardan olacaktı. Ve elbette şımşıkır bayramlıkları ile ufaklıklar arada bir  ceplerinden çıkarıp sayacaklardı paraları.

Etlerle dönüyoruz eve. Covid'li şef maskesiyle. Biz de takıyoruz eve girmeden ve etleri şefe teslim ediyoruz. Bir süre sonra arıyor, kavurma hazır. İnip alıyorum. Enfes. Babıda ve annemi asla aratmaz bir beceri... Lakin ıssızlık! Ziyaret etmek için gideceğimiz, ahşap konaklarına ve kocaman bahçesine bayıldığımız Firdevs Hala ve Şişko Enişte yok! Babamın ilk ustası Ayı Mahmut'un zarif kızı Leman Teyze ve bayıldığım ahşap evleri yok. Mevlüt Enişte ve Remziye Hala, dolayısıyla onun dillere destan tatlıları yok... Kapıları çalan, sokağa çıkar çıkmaz da topladıkları paraların hesabını sevinçle yapan mahallenin çocukları yok...

Yani kısaca ve öz: Nerede o eski bayramlar...

Ekonomi Tıkırında*

1 ağustos 2021

İskele'den çıkınca rotam belli olmuştu: Kahve Dünyası. Madem niyetim dondurmaydı ve geçen gün onların da dondurma yaptıklarını görmüş, bir an endüstriyel tadından ürkmüş olsam da şimdilerde hep endüstriyeliz zaten rızası göstermiş, sonra da demiştim ki: "O halde kitabımı orada okuyabilirim." Girdim. "Dondurma lütfen," dedim. "Topu 6 TL." dedi genç kız. Bir an bir top için 6 TL. fazla geldi ama kısmen de olsa zeki adamım; büyük mü küçük mü toplar, diye sordum ki büyükmüş. Hayalimde çocukluk dondurmaları var; vişne, limon ve vanilyalı sipariş ettim, porselen kasede hazırlandı ki toplar gerçekten büyük. Masaya döndüm, kitabımı açtım, okuma gözlüğümü çıkardım ve yazı için fotoğrafı çektim. Sonra vişnelinin tadına baktım ve gittim. Nerelere?..

5 Mayıs 2022

Hamdolsun dondurma sezonunu açtım. Bayramdan önce, turlarken bir gün, kahve fikriyle girip Kahve Dünyası'na, dondurma keyfiyle çıktım. Üç top dondurmaya ödediğim para* el yaksa da içimi yine de serin tuttum. Hakkaten yakıcı gelmiş olmalı ki, sonraki günlerde ayaklarım pek gitmiyor. Şu an bile sıcak değilim ama yaz bastırınca ne olur, bu protest tavır evrilir mi, bekleyip görelim?! Tabii ki dondurma keyifliydi... ama memleket hali sanki âna yine limonu sıktı.

Bugün, bir saat falan önce canım ısrarla hamburger istedi. Uzun zaman olmuştu ki güzel bir hamburger yememiştim. Düştüm yola. Daha önce hep telefonla istediğim mekâna bu kez yürüdüm; çünkü açık alanı pek hoştu. Caddeyi de görebileceğim masalardan birine oturdum. Yalnız oraya varana kadar aklım alternatiflere sürekli resmi geçit yaptırıyordu. Daha çok da fiyat kıyaslamaları sundu bana. Dinlemedim, şöyle keyifle bir çizburger yiyeyim dedim ki hakkını teslim edersem kesinlikle coğrafyadaki en iyi mekân ve hamburgerleri muhteşem.

Tatlı bir genç kız geldi masama. "Bir çizburger menü, lütfen," dedim. İçeceğimi sordu, onu da "Şekersiz bir kola lütfen," diye yanıtladım.

Fotoğrafta görüldüğü üzere hoş bir çizburger masadaki yerini aldı. Köftesi şahane, peynir uyumlu, köftenin üzerindeki çıtır çıtır incecik patateslerle sepete koyulmuş iri kıyımlar keyifliydi.

Tatlı tatlı, aheste aheste yedim.

Sonra doğal olarak kasaya gittim ve şok oldum. Hesap 99 liraydı. Hamburger ne kadar dedim. 82 TL dedi kasadaki genç adam. Oysa geçen yıl menü 35 TL idi. Bir enflasyon hesabı yapmıştım gelirken; devletimizin ve reisimizin verileri üzerinden... Sonuç 60 TL civarı çıkmıştı. Şimdilik hamburger defterini kapattım. Tam fiyatlara alışmışken bir sonrasında ansızın şoklanmak fena mı henüz kendime gelip de anlayabilmiş değilim!..




*Üç top 36 TL.
*Timur Selçuk'un 1980'deki albümünde yer alan Ekonomi Bilmecesi adlı şarkısından bir ifade.

Yumrukları Gevşetmek Ruhta Çiçek Açtırıyor

Pazartesi günü "Evet bu haftaki filmim bu, şimdi baktım ve şehrimizde oynamaktaymış," diye yazıyorum; ciddiyetle vizyondaki filmleri takip eden ve onlara dair güncel haberler veren Sevgili Filmgündemi'nin* ilgili yazısının altına...

Film fark edildiğinden beri zihnimde asılı duruyor, bünye hareketli; sürekli uyarıyor, uyarmakla kalmayıp fikri ertesi güne bırakmak olan beni resmen de dürtüyor. Bir an telaşlanıyorum. Zihnim karışıyor: ya kaçırırsam, araya bir iş girerse korkusu sarıyor dünyamı. Seanslara tekrar bakıyorum, film perşembeye kadar vizyonda, o an yoğun bir şekilde işle meşgul olan bünye filmin yarattığı rehavetten memnun olmalı ki ben Nato ve ekonomiye dair haberlere şöyle bir göz atıyorum.

Ama içim içimi de yiyor. Çünkü genç bir kadın yönetmen. Daha önemlisi Sovyet topraklarına ve kültürlerine ilgim var. Filmin yöresiyse fişekleyici. Osetya. Küçümseyici, burun kıvırmalı bir bakış şunları der mesela:

"Hımmmm Osetya?"

"Hımmmmm Osetayalı bir kadın yönetmen?"

"Hımmmmmm hem de ikinci filmini çeken genç bir kadın yönetmen?"

Allahtan daha kararlı, mızmızlanmayan, sonuç odaklı bir ben daha var işte: Şöyle bir silkeliyor ötekimi ve işe ara verip bir kaç saniye içinde planı yapıyor. Bugün (yani dün) 13:15 seansında film izlenecek. O nedenle de en geç saat 12'de evden çıkılmış olacak. O kadar!

İşi kapatıyorum. Sırt çantama bir kitap atıyorum, yağmurluğu al diyor alaylı meteorolog, söz dinliyor ve 12'yi biraz geçe kendimi asansörde buluyorum. Yol üstü mekânlardan birinden su, birinden de bir patatesli börek ve bir de üzümlü pasta alıp; böreği yolda yiyerek İstasyon'a varıyorum.

Filmin başlamasına 29 dakika kala AVM'deyim. Oyalanarak çıkıyorum sinema ve yeme içme katına. Gişelerin önü bomboş. Fiyat artışları salonları etkilemiş. Benim filmler zaten boştu hep ancak şu an vizyonda gişe kuyrukları oluşturan filmlerden de var ama Allah'ın kulu yok. Hafta içi deyip geçiştiriyorum. Yürüyen merdivenler, akabinde geniş ve hoş lobideyim. Terasa yürüyorum.

Suyla birlikte kola almadığıma pişmanım. Sinemadan alsam küçük bir servet ödemem gerek. Üzümlü enfes pastamı çıkarıyorum. Filmime az bir süre var ve kalan yarısını çantama atıp salona yürüyorum.

Evet bu kez her zamanki koltuğumu alabildim ve salonu kapatmış durumdayım. Filmin başlamasına kadar da kalan pastamı yiyebilir, suya da kola muamelesi yapabilirim!

Epeyi bir reklam, biraz da gelecek program filmleri sonrası Osetyalı kadın yönetmen Kira Kovalenko'nun geçen yıl Cannes Film Festivali'nin Belirli Bir Bakış bölümünde büyük ödülü kazanan filmi başlıyor.

Osetya'nın küçük, kendi halinde, toz toprak içinde bir kasabasındayız. İlk olarak -oyunculuğuna bayıldığım- Ada (Milana Aguzorova) ile tanışıyoruz. Ana yol üzerindeki küçük bir dükkânda çalışıyor. Henüz başlangıçtayken yoldan geçmekte olan bir minibüsü durduruyor, içine bakıyor ve başka minibüs olup olmadığını soruyor, son olduğunu öğreniyor ve izleyici olarak buna bir anlam veremiyoruz. Yönetmenimiz de sağolsun bu konuyu bir kenarda tutuyor. Bir yanıt yok! Çoktan unuttuk o ânı.

Bir de baba var, kafamızı epey karıştıran... ve erkek kardeş. Aynı evde yaşıyorlar. Evdeki kardeş tatlı bir çocuk, büyüyememiş, hareketli, Ada'yı çok sevdiği belli; bir boşluğu onunla dolduruyor, gibi. Filmde başka bir karakter daha var, eğlenceli bir delikanlı, Ada'nın peşinde. Bir de evden ayrılmış şehir insanı, ekmeğini orada kazanan oldukça mantıklı Abi. Yönetmen benden geçer notu çoktan aldı, oyuncular da şahane. Bir film değil de gerçek hayattan bir kesit izliyor gibiyim. Başlangıçta biraz burun bükmedim değil; yalan yok bende. Küçümsedim, ne işim vardı bu filmde dedim çünkü bağları kuramamıştım, ilmeğin ucunu tutmuş ama bir şey anlamamıştım, sabırsızdım sanırım. Ama sonra!

Hani ilmek ilmek örmek diye bir ifade vardır ya. İşte bu film onun tam karşılığı. Kira Kovalenko önce sorular, sonra yanıtlar bırakıyor insanın aklına. Detaylar önemli! Bunları anlamsızmış gibi serperken ortalığa, anlamlandırmamızı sağlıyor sonrasında. Özellikle bana! Fakat küçük bir kasabada küçük hayatlara dair minik öykülerden küçük detayları ördüre ördüre zihinlere, kocaman tatlar bırakıyor insanın kalbine ve dünyasına. Beslan katliamını boş geçmiyor; filmin esas kahramanının dilinden bir cümleyle, elbette bilenlere hatırlatıyor.

Kira Kovalenko, ben sinema dünyasını sallamaya geliyorum diye bağırıyor filminin her sahnesinde. Kendisi bir özel eğitim projesinin ürünü. İkinci filmi Yumrukları Gevşetmek! Ve bana "Ablam sen ikinci filmde buysan yoluna halı olurum ben," dedirtiyor.

İşin özü iyi, çok iyi, derdini aslında basitçe anlatan bir film izleyerek çıkıyorum sinemadan ve elbette kendimi bu kararımdan dolayı ödüllendiriyor ve havuçlu patatesli sulu köfte ısmarlıyorum.

Filmi kafamda döndürerek tadını çıkarıyorum yemeğimin. Aslında bir filmden değil de tanık olduğum gerçek hayatların içinden çıkıp da bu masaya oturmuş gibi hissediyorum kendimi. Hani film vurgusunu çıkarsam da tanık olduklarımı ve duygularımı anlatsam, dinleyenler benim kesin Osetya'nın bir maden kasabasından geldiğime inanır derecede filmi yaşadığımı hissediyorum.

Ve tüm bu hallerime, filmden yazmadığım pek çok detaya, onlardan aldığım keyiflere, aksiyon sahnelerindeki kamera açılarına ve kullanımlarına bayılmama rağmen şiddetle öneririm demiyorum çünkü zevkler ve renkler meselesi...

Başka Sinema filmleri benim tutkum, izlediklerim içinde salonun en kalabalık olduğu ben dahil üç kişiydik ki o da Vortex. Bir kaçında da kazayla geldikleri belli olan insanlar ilk yarı bitmeden salonu terketmişlerdi... Sinemaya, daha özü Başka Sinema filmlerine, insana, ilişkilere ve dünyasına özel ilginiz yoksa, sinema sadece eğlenmek ve aksiyonsa sizin için, bu filmden de uzak durun bence!

Babaannemin deyimiyle nabalınız boynumda olsun istemem!


*Filmgündemi için buradan lütfen...

Yağmur Güncesi

Güne derin bir uykunun ardından erken uyanıyorum sanırken salona geçip telefonu elime alınca anlıyorum ki geç kalmışım. Çünkü telefonda bir arama var. Oysa en çok sevdiğim şey O'nu son dakikada arayıp iyi yolculuklar dilemek. Elbette hemen geri arıyorum. O Ankara'ya doğru yol alıyor. Keyifli bir konuşma, cıvıl cıvıl ve coşkulu. Gün için düşlerim vardı ve iyice gaza geliyorum. Alaylı bir meteorolog olarak gökyüzü ile temasa geçiyorum ve görünen o ki yağmur fena. Bir an erken çıksam ve yağmur başlamadan hayalime varsam diye düşünüyorum ama o sırada kendimi bilgisayarın ekranında parmaklarımı da fare üzerinde görüyorum.

Bu karasızlığımı çabuk alt ediyorum. O sıra yağmurun sesi içeri ulaşıyor. Bir tedirginlik bünyeyi ele geçirmeye çalışıyor; müdahil oluyorum. Kesme şeker değiliz sonuçta diyorum ancak hissediyorum ki sıkı yağacak. Bu nedense daha da tahrik ediyor beni. Çünkü gökyüzü atmazsan kendini dışarı pişman olursun diyor ve altını çiziyor lafının. Hızla giyiniyorum. Kitabımı ve okuma gözlüğümü sırt çantama atıyorum. Bir de mini fotoğraf makinesini... Kısa kollu bir tişört, üzerine incecik ama su geçirmez yağmurluk yeterli. Balkondan kısa bir hava kontrolü. Yağmurun şiddeti şu an rölantideyim diye sesleniyor lakin onun rölantisi de 8 silindirli Amerikan arabası kıvamında. Alaylı meteorolog başına geleceklerin farkında ama doğanın bu tadını da çıkarmak gerek diyor ve kendini bahçe kapısını açarken buluyor. Kapüşonu çoktan geçirdi kafasına. İstikamet en çok kitap okuduğu pastane.

Yağmurun sesine bakıyor. Dinliyor... bayıldığı metal grubu Apocalyptica kıvamında. Ağaç altlarından gitmeye çalışıyor ama güzergâhın tamamını düşününce sudan çıkmış balık olacağı kesin. Tamam üst tarafta bir şey yok fakat kot pantolon ben oraya kadar dayanamayabilirim diyor. O zaman en çok kitap okunan pastaneden vazgeçiliyor ve Deniz Kızı Kafe'deyiz. Bir çok "sığınmacıya" rağmen cam kenarında ve deniz tarafında boş bir masa el sallıyor ki kendisi ile tanışıklığımız var. Buna seviniyoruz elbette.

"Bir cheesecake lütfen"

"Bir de çay lütfen"

Yağmur şiddetini artırıyor. Tavanımıza vuran sesler senfonik ve çok keyifli. Kitabım zaten fıstık ve daha önce söz ettiğim üzere konu lise yıllarıma, devrimci hallerime, o çağlarda yakınlık duyduğum bazı coğrafyalardaki sol örgütlere bugünümden bakarken o günleri de yaşamak anlamında şahane. Yan öyküler muhteşem. Zaten yazar Anna Burns'ün esprili üslubu çoktan beni teslim almış durumda; yani her şey yolunda... Derken görüş alanımdaki iki kişi, yağmur tam gaz yağarken ve sırılsıklamlarken battı balık düşüncesiyle ve oldukları gibi kıyafetleriyle kendilerini denize atmasınlar mı; tam anlamıyla al gözüm seyreyle ve gül durumu...

Derken ve o sırada arka masadaki boşanma evresinde olduğunu, anlaşmalı mahkemesine bir hafta kaldığını cümle alemin duyduğu mini şortlu ablamız alemlerin tadından ve bir mekândan, masaya sonradan ilave olan kız arkadaşına söz ederken aynı masadaki pek konuşma fırsatı bulamayan muhtemelen yeni ve efendiden erkek arkadaşın haline, benim sırtım dönük olduğu için diğer masalardan aldığım yüz ifadelerinden yola çıkarak anlıyorum ki hep birlikte acıyoruz. Abinin üçüncü akşam olarak üstelik; bahse konu çok övülen üç katlı mekânda bu akşam da paraları saçılacak çünkü.

Hımmmmmm... Acaba boşanılacak eski eş de mi oraya takılıyor ya da ona haber uçurulacak bir yer mi?

Ve yağmur duruyor. Ödememi yapıp çıkıyorum. İlk ve yağmur nedeniyle vazgeçtiğim hedefime doğru yol alıyorum. Ve masamdayım. Elbette Trileçe... Ve limonlu da bir soda. Sakinlik diz boyu. Kitapta yok olmak için her şey var. Ben de yok oluyorum. Enteresan olan şu ki bu kitaba kadar kimsenin dikkatini çekmeyen bir yazarmış Anna Burns ve bu kitapla başta Man Booker olmak üzere, Orwell Politik Kurgu Ödülü'nü ve de Ulusal Kitap Eleştirmenleri En İyi Roman Ödülü'nü almış ki an itibariyle verdiği okuma tadıyla da gönlümün sultanı kendisi. Elbette çevirmen Duygu Akın'ın hakkını teslim ederek... Epeyi ve hoş vakit geçiriyoruz ve az önce arka masamızda oturan ve boşanma evresinde olan abla gibi gecelere akmasak da bizim de akabileceğimiz yerler var diyerek şimdi de İskele Kafe'ye doğru yol alıyoruz.

Ve varıyoruz. Profesyonel fotoğraf makinesini almamış olmanın pişmanlığı ile... Deniz tarafında pırıltılı bir mavi hakimken kara tarafında enfes bir gri. Küçüğüm iş başında; enfes kareler çıkarıyor. Bulutlar resmen şov yapıyor. Sabahki kimsesizliğin yeri doldurulmuş. Kenar bir masa bulamazsam endişesi taa uzaktan sarıyor beni. Kenar masa bulamazsam fikrim dönmek. Evet, hemen girişte ana karaya bakan kısımda bir masa boş. Çok arzuladığım bir yer olmasa da olur derken geçen haftaki masanın boş olduğunu farkediyorum ve uçar adım giderken de bayıldığım limonatayı sipariş ediyorum geçiştiğimiz genç garsona. Polis botu o sırada kürek çekmekte olan kanoya yanaşıyor. Açıkta Sahil Güvenlik tur atıyor. Bu kez nedeni ilgimi çekmiyor ama yağmur kokusunu içime çekiyor ve kitabın dünyasına dalıyorum.

Gerisi iyilik güzellik...